Propolis, arýlarýn bitki salgýlarý ve tomurcuklarýndan topladýðý ve kendi enzimleri ile iþlediði bir reçine materyalidir. Propolisin; immün sistem düzenleyici, anti-tümör, anti-mikrobiyal, anti-inflamatuar, antioksidan gibi çeþitli biyolojik ve farmakolojik özellikleri vardýr. Propolisin, toplandýðý bitkiye, coðrafik bölgeye, mevsime ve toplayan arý türüne baðlý olarak kimyasal bileþimi ve buna baðlý olarak biyolojik aktivitesi deðiþmektedir. Ancak, genel olarak propolisin doðal yapýsý %30 bal mumu, %50 reçine ve balsam, %10 esansiyel ve aromatik yaðlar, %5 polen ve diðer bileþenlerden oluþmaktadýr.
Propolisin etanol ve su ekstraktlarý, ratlarda peritonal mast hücrelerinden histamin salýnýmýný baskýlayarak anti-alerjik özellik göstermektedir. Ancak, propolisin yüksek konsantrasyonlarý inflamatuar medyatör salýnýmýný teþvik ederek doðrudan mast hücrelerini aktive etmektedir.
Propolisin immün sistem düzenleyici etkisinin daha çok makrofajlarla iliþkilendirildiði, lenfosit çoðalmasý üzerine çok etkisinin olmadýðý bildirilmiþtir. Ancak, fareler üzerinde yapýlan bir çalýþmada propolisin de yapýsýnda bulunan sinnamik asitin makrofajlarý aktive eden IL-1β üretimini ve lenfosit aktivasyonunu arttýrdýðý gösterilmiþtir. Ayrýca insan çalýþmalarýnýn sonuçlarýna göre, propolisin IL-2, IL-12, IL-4 ve IL-10 üretimini azalttýðý, TGF-β1 ve Treg hücrelerinin üretimini arttýrdýðý ortaya konmuþtur.
Propolisin makrofajlarý aktive ederek, nonspesifik immün sistem üzerinde düzenleyici rol oynadýðý bilinmektedir. Ancak makrofajlarýn fazla aktivasyonunun, TNF-α, IL-1ß ve IL-6 gibi proinflamatuar sitokinlerin fazla üretilmesi nedeniyle, hücrelerde hasara ve inflamatuar baðýrsak hastalýklarý ve romatoid artrit gibi bazý inflamatuar hastalýklara yol açtýðý bildirilmiþtir. Fareler üzerinde yapýlan bir çalýþmada propolisin de yapýsýnda bulunan sinnamik asitin, makrofajlarý aktive eden IL-1β üretimini ve lenfosit aktivasyonunu arttýrdýðý gösterilmiþtir. Ayrýca insanlar ile yürütülen çalýþmalarda, propolisin IL-2, IL-12, IL-4 ve IL-10 üretimini azalttýðý, TGF-β1 ve T-reg hücrelerinin üretimini arttýrdýðý ortaya konmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Beslenme, Ýmmün sistem, Propolis
|
