Ýnsanýn saðlýk durumunun iyileþtirilmesi için baðýrsak ekosisteminde bulunan bakteriyel dengenin saðlanmasý ve sürdürülmesi, bozulmasý halinde eski haline döndürülmesi önem arz etmektedir. Baðýrsak ekosistemini modüle eden genel diyet düzenlemelerinin içinde fermente gýdalar, liften zengin diyet rejimleri ve probiyotik, prebiyotik ve sinbiyotikler gibi ürünlerin kullanýlmasý bulunmaktadýr. Probiyotikler, tanýmlarý gereði canlýdýr ve yeterli miktarda canlý bakteri bulundurmalarý gerekir. Ancak çoðu probiyotik preparat raf ömrünün sonunda cansýz mikroorganizmalarý da içermektedir, bunun yanýnda fermente ürünlerin elde edilmesi veya depolamasý süreçlerinde cansýz mikroorganizmalar veya metabolitlerin varlýðý da gösterilmiþtir. Parabiyotikler, parapsikobiyotikler metabiyotikler gibi farklý terimlerle tanýmlanmaya çalýþýlan tüm bu ürünler için Uluslararasý Bilimsel Probiyotik ve Prebiyotik Birliði (ISAPP) postbiyotikler teriminin kullanýlmasýný önermiþ ve “konakçýya saðlýk yararý saðlayan cansýz mikroorganizmalarýn ve/veya bileþenlerinin preparatlarý” þeklinde postbiyotikleri tanýmlamýþtýr. Postbiyotiklerin saðlýk üzerine etkilerine dair teröpatik olarak immünomodülatör, kolesterol düþürücü, glisemi kontrolünü destekleyici ve antiobezojenik etkilerini gösteren çalýþmalar mevcuttur. Kanser vakalarýnýn, enfeksiyonlarýn ve alerjilerin giderek arttýðý günümüzde postbiyotiklerin immünomodülasyon etkisi önemli hale gelmiþtir. Postbiyotiklerin immünomodülatör etkisini gastrointestinal bariyer fonksiyonunu iyileþtirerek, patojen translokasyonunu önleyerek, ökaryotik hücrelerle etkileþime girerek, baðýþýklýk hücresi oluþumunu, iþlevlerini ve iletiþimi düzenleyerek gerçekleþtirdiði öne sürülmüþtür. Bu etkilerle çocuk ve yetiþkinlerde alerjik durumlarda, enfeksiyonlarda ve kanserlerde immün cevabý artýrdýðýna iþaret edilmiþtir. Kolorektal kanser, pankreas kanseri gibi kanser türlerinde yapýlan tedavilere ek olarak postbiyotiklerin kullanýlmasýnýn apoptozu artýrdýðý, antiproliferatif etki gösterdiði, tümör hücrelerinin invazyonunu önlediði de gösterilmiþtir. Postbiyotiklerin canlý mikroorganizmalara göre daha güvenli olduðu savunulmasýna ve birçok avantajý olmasýna raðmen, bu maddelerin baðýþýklýk arttýrýcý aktivitelerini detaylandýran çok fazla çalýþma yoktur. (ORCID ID: 0000-0002-0610-0825)
Anahtar Kelimeler: Postbiyotik, Ýmmünomodülasyon, Antikanser, Antialerjen, Antiinflamatuar
|
