Menopoz, Dünya Saðlýk Örgütü’ne göre 12 ay boyunca gözlenen amenore (adet görmeme) durumundan sonra baþlamaktadýr. Menopoz, ovaryumlarýn aktivitesini kaybetmesiyle beraber kalýcý olarak menstrüasyonun sonlanmasý olarak tanýmlanmaktadýr. Kadýnlarýn yaþam döngüsünde önemli bir evre olan menopoz ile beraber fizyolojik, psikolojik ve hormonal bazý deðiþikler ortaya çýkmaktadýr. Bu deðiþiklikler ile beraber bazý semptomlar gözlenmektedir. Menopoz dönemiyle birlikte deðiþen enerji ve besin öðesi gereksinimleri ile beraber kadýnlarda besin tüketim alýþkanlýklarýnda da deðiþiklikler gözlemlenebilmektedir.
Menopozda ortaya çýkan ciltte sarkma, elastikiyet kaybý ve kýrýþýklýk gibi görünümdeki deðiþikliklerle beraber, kadýnlarda vücut aðýrlýðý artýþý korkusu da görülebilmektedir. Bu durum kadýnlarýn beslenmelerini ve yeme davranýþlarýný etkilemektedir. Menepoz döneminde hormonlardaki deðiþim sonucu kadýnlarda duygusal deðiþiklikler ve beraberinde iþtah deðiþiklikleri görülebilmektedir. Menopoz dönemindeki kadýnlar, hedonik açlýk, yeme baðýmlýlýðý ve duygusal iþtah gibi bozuk yeme davranýþlarý açýsýndan risk altýnda olabilmektedirler. Hedonik açlýk terimi, enerji ihtiyacý ve homeostatik açlýk olmamasýna raðmen, kiþinin zevk için yiyecek tüketme arzusunu veya dürtüsünü ifade etmek için kullanýlmaktadýr. Bireylerdeki hedonik açlýk varlýðý Besin Gücü Ölçeði ile ölçülebilmektedir. Duygusal iþtah ise yaþanan bazý duygular sonucunda aþýrý yemek yeme isteðidir. Bir diðer bozuk yeme davranýþý olan yeme baðýmlýlýðý da menopoz dönemindeki kadýnlarý etkileyebilmektedir. Yeme baðýmlýlýðý madde baðýmlýlýðýna benzer þekilde özellikle basit karbonhidratlara karþý beyindeki ödül sistemindeki bozukluklara baðlý olarak aþýrý besin tüketme isteðini ifade etmektedir.
Menopoz dönemindeki fizyolojik deðiþikliklerle birlikte görülen beslenme davranýþýndaki deðiþimler bu dönemde kadýnlara yeterli ve dengeli beslenme eðitiminin verilmesinin önemini ortaya koymaktadýr. Bu sayede yeme davranýþý bozukluklarýný önlemek ve vücut aðýrlýðý özellikle de yað dokusu artýþýna baðlý ortaya çýkabilecek saðlýk sorunlarý önlenebilir ya da azaltýlabilir.
Anahtar Kelimeler: Menopoz, Hedonik Açlýk, Duygusal Ýþtah, Yeme Baðýmlýlýðý, Yeme Davranýþý
|
