Obezite, Dünya Saðlýk Örgütü (DSÖ) tarafýndan saðlýðý bozacak þekilde vücut yaðýnýn artmasý olarak tanýmlanmaktadýr. Dünya’da olduðu gibi ülkemizde de son yýllarda yetiþkinlerde ve çocuklarda hafif þiþman/obezite prevalansý artýþ göstermektedir. Obezite sonucu bozulan proinflamatuvar-antiinflamatuvar dengenin yol açtýðý inflamatuvar sürecin insülin direnci ve lipit metabolizmasý anormalliklerine neden olarak, obezite ile iliþkili metabolik komplikasyonlarýn baþlamasýna ve ilerlemesine etki edebilmektedir. Obez bireylerde týbbi beslenme tedavisi ve egzersiz beraberinde uzun zincirli n-3 çoklu doymamýþ yað asitleri ( n-3 LC PUFA ), çeþitli biyolojik aktiviteleri nedeniyle obeziteye karþý potansiyel fonksiyonel gýda bileþenleri olarak gösterilmiþtir. Ayrýca n-3 LC PUFA‘lar leptin ve ghrelin gibi iþtahla ilgili hormonlarý düzenleyerek potansiyel olarak iþtahý ve gýda tüketimini baskýlayabilmektedirler. N-3 LC PUFA takviyelerinin ana kaynaðý balýk yaðý gibi görülmektedir ancak Antarktika krilinin (Euphausia superba) zengin bir n-3 LCPUFA kaynaðý olduðu kabul edilmiþtir. Bununla birlikte, balýk yaðý ve kril yaðý, farklý yað asidi bileþimlerine ve metabolik etkilere sahiptir. Krill yaðý, balýk yaðýna kýyasla daha az eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHA) içerir. Ayrýca kril yaðýndaki n- 3 LC PUFA ‘lar fosfolipid formundayken, balýk yaðýnda trigliserit formundadýrlar, bu da n- 3 LC PUFA’larýn kril yaðýndaki biyoyararlanýmýnýn artmasýný açýklar. Son olarak, kril yaðýndaki n-3 LC PUFA oksidasyona karþý koruyabilen güçlü bir antioksidan aktiviteye sahip bir tür karotenoid olan astaksantin açýsýndan zengindir. Ayrýca yapýlan çalýþmalarda her iki n-3 PUFA kaynaðýnýnda lipit metabolizmasýnda etkili olduðu ancak bu etkilerini farklý metabolik yollarla gösterdiði ve krill yaðýnýn lipit katabolizmasýnda daha etkili olduðu açýklanmýþtýr. N-3 Pufa kaynaklarýnýn kullanýldýðý ve obeziteyle iliþkili parametrelere olan etkisinin incelendiði insan çalýþmalarý sýnýrlýdýr.
Anahtar Kelimeler: Obezite, Omega-3, Balýk Yaðý, Krill Yaðý
|