Ketojenik diyet, açlýðý taklit eden mekanizmasý ile faydalý etkileri üzerinde 20. Yüzyýlýn baþlarýndan beri çalýþýlan bir diyettir. Ana enerji kaynaðýnýn yaðlar olduðu ketojenik diyette, merkezi sinir sistemi bünyesinde ana enerji kaynaðý glukozun yerini keton cisimler almaktadýr. Ketojenik diyetin çok büyük bir bileþenini oluþturan ve gösterdiði etkinin ana kaynaðý olan beslenme ile alýnan yaðlar, beyin için yoðun bir enerji kaynaðý olmasýnýn yanýnda nöral dokunun büyüme ve fonksiyonunda kritik bir role sahip olmasý nedeniyle de önemlidir. Ýlk olarak ilaç tedavisine direnç gösteren epilepsi hastalarýnda nöbetlerin insidansýný azalttýðý gözlenen ketojenik diyet, metabolik sendrom, vücut aðýrlýðý kaybý, insülin direnci ve hatta Alzheimer gibi nörolojik rahatsýzlýklara kadar çeþitli týbbi durumda terapötik amaçla kullanýlmaktadýr. Majör depresif bozukluk (MDD) ise yetiþkinlerin %3-17’sinin yaþamlarýnýn bir evresinde etkileyen, sistemik bir mekanizmasý olduðu tartýþýlan bir tablodur. Bu hastalarýn üçte birinde geliþen, antidepresan tedavilerinin yetersiz geldiði dirençli depresyona yeni tedavi stratejileri araþtýrýlmaya devam edilmektedir. Epilepsi ile arasýnda yüksek komorbidite bulunmasý da göz önünde bulundurularak, epilepsi tedavisinde kullanýlan ketojenik diyetin depresyonda potansiyel faydalarý aydýnlatýlmasý gereken bir alandýr. Ketojenik diyetin antidepresan tedavisine yardýmcý bir diyet niteliði taþýdýðý ve özellikle dirençli depresyon tedavisinde daha etkili olduðu çalýþmalarda gözlenmiþtir. Ketojenik diyetin depresyonda olumlu etki yarattýðý tartýþýlan ana yolaklar: nöroinflamasyon, mitokondriyal disfonksiyon, oksidatif dengesizlik ve dopamin, noradrenalin, serotonin gibi monoaminlerdeki deðiþikliklerdir. Nörotrofik, antioksidan, nöroprotektif ve anti-inflamatuar özellikler taþýyor gibi görünen ketojenik diyetin depresyon üzerinde gözlenen olumlu etkileri umut vadederken, depresyonun sistemik bir þekilde ele alýnmasý ve ketojenik diyetin olumlu etkisinin arkasýndaki mekanizmalarý kesinleþtirebilmek adýna daha çok çalýþmaya ihtiyaç vardýr.
Anahtar Kelimeler: Depresyon, Ketojenik diyet, Keton Cisimler, Majör Depresif Bozukluk, Týbbi Beslenme Tedavisi
|
