Obezite küresel boyutta önemli bir halk saðlýk sorunudur. Hem geliþmiþ ülkelerde hem de geliþmekte olan ülkelerde obezite her geçen gün artýþ göstermektedir. Son yapýlan Avrupa Obezite Kongresi’nde Türkiye nüfusunda fazla kilolu ya da obez yetiþkin oraný %66.8 bulunmuþtur. Kalsiyum vücutta en fazla bulunan mineraldir. Diyetle kalsiyum alýmý ile vücut aðýrlýðý arasýndaki ters iliþki ilk kez 1980’lerde ABD’de ulusal saðlýk ve beslenme inceleme araþtýrmasýna dayalý verilerle ortaya konulmuþtur. Bu veriler dikkate alýnarak kalsiyum alýmý ya da süt ürünleri tüketimi ve vücut aðýrlýðý/vücut yað kütlesi arasýndaki iliþki ile ilgili çeþitli gözlemsel çalýþmalar yapýlmýþtýr. Kalsiyum ve obezitenin etkileþim mekanizmalarýndan ilki, ince barsakta yað asitleri ile baðlanarak çözünmeyen sabunlara dönüþmesi, absorbe edilememesi ve dolayýsýyla yað asitlerinin kalsiyum tuzlarý formunda fekal yað atýmýný artýrmasýdýr. Ýkinci teori ise dolaþýmdaki hormonlarýn düzeylerini etkilemesidir. Kalsiyum desteðinin adiposit lipid metabolizmasý, yað oksidasyonu, yað asidi emilimi ve tokluk yað metabolizmasý üzerinde etkili göstererek obezite ile savaþabileceði düþünülmektedir. Yapýlan çalýþmalarda, kalsiyum kaynaðý olarak süt ve süt ürünlerinin elemental kalsiyuma göre obezite üzerinde daha etkili olduðu belirtilmektedir. Ayný zamanda, süt ürünlerinden zengin enerji kýsýtlý diyetlerin, aðýrlýk, vücut yað kütlesi, yaðsýz kütle ve bel çevresinde daha fazla olumlu sonuç saðladýðý düþünülmektedir. Bu derlemede, kalsiyumun obezite üzerine etkisinin güncel kanýtlar ve tartýþmalar ile açýklanmasý amaçlanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Obezite, Kalsiyum, Beslenme
|