Diabetes Mellitus (DM), yetersiz insülin üretimi veya vücudun insüline yanýt vermemesinden kaynaklanan yüksek kan þekeri seviyeleri ile karakterize kronik metabolik bir hastalýktýr. Tip 2 diyabet ise, insülin sekresyonunda kýsmi bozulma ve/veya hedef dokulardaki insülin direnci nedeniyle, insülin etkisindeki azalma sonucunda ortaya çýkar ve uzun süre semptom vermeden seyredebilir. Tip 2 diyabet geliþiminde çevresel ve genetik faktörler etkisi bilinmekle birlikte, hastalýða neden olan temel moleküler mekanizma hala belirsizliðini korumaktadýr. Ýnsülin direnci, insülinin hedef dokularýnýn hücresel düzeyde insüline gereken yanýtý verememesi ya da daha az vermesi durumu olarak tanýmlanmaktadýr. Obezlerde, diyabetik olmayan bireylerde ve tip 2 diyabetik bireylerde insülin direnci görülebilmektedir. Ýnsülin direnci moleküler düzeyde incelendiðinde, insülin sinyal sistemini negatif yönde etkileyen serbest yað asitlerinin, inflamtuar sitokinlerin etkin rol oynadýðý karmaþýk bir sistemdir. Ýnsülin temel olarak glujoz homeostasisindan sorumlu prime anabolik hormondur. Vücut glikoz dengesinin, oldukça kompleks olan insülin sinyal yolaðý aracýlýðý ile saðlamaktadýr. Ýnsülin sinyal aðýnýn devamlýlýðýndan, daðýlýmýndan ve regülasyonundan sorumlu olan temel moleküller ise insülin reseptör sübstrat (IRS) protein ailesidir. Ýnsülin reseptör sübstrat proteinleri, hücre yüzey reseptörlerinden gelen uyarýmlarýn hücre içine aktarýmýný saðlayan sitoplazmik adaptör proteinlerdir. IRS1, bu ailenin ilk tanýmlanan ve yaygýn ekspresyon göstermesi nedeniyle üzerinde en çok çalýþýlan elemanýdýr. Son birkaç yýl içinde, çeþitli araþtýrmalar IRS1 gen polimorfizmi ile tip 2 diyabet riski arasýndaki iliþkiye odaklanmýþtýr. Bu derlemede amacýmýz, insülin direnci geliþiminde temel rol oynayan IRS1 gen polimorfizimi ile tip 2 diyabet riski arasýndaki iliþkiyi araþtýrmaktýr.
Anahtar Kelimeler: insülin reseptör 1,polimorfizm,tip 2 diyabet
|
