Halk oyunu oynayan ve oynamayan lise öðrencilerinin günlük fiziksel aktivite davranýþ düzeyi ve saðlýklý yaþam biçimi davranýþý ile iliþkili faktörleri incelemeyi amaçlayan kesitsel tipte bir çalýþmadýr. Araþtýrma Eylül 2018-Ocak 2020 tarihleri arasýnda yürütülmüþ bir tez çalýþmasýdýr. Araþtýrmanýn verileri Eylül 2019-Kasým 2019 tarihleri arasýnda Aydýn il merkezinde bulunan beþ lisenin öðrencilerinden toplanmýþtýr. Araþtýrmanýn evrenini 6993'ü erkek, 5614'ü kýz öðrenci olmak üzere toplam 12607 öðrenci, örneklemi ise 926 öðrenci oluþturmuþtur. Araþtýrmada veri toplama aracý olarak 15 soruluk anket formu ve Bahar (2008) tarafýndan Türkçe' ye uyarlanan Saðlýklý Yaþam Biçimi Davranýþlarý Ölçeði II (SYBDÖ II) , Öztürk(2005) tarafýndan Türkçe' ye uyarlanan Fiziksel Aktivite Deðerlendirme Ölçeði (FADA) kullanýlmýþtýr. Araþtýrma öncesi Aydýn Ýl Milli Eðitim Müdürlüðü'nden kurum izni, Aydýn Adnan Menderes Üniversitesi Hemþirelik Fakültesi Giriþimsel Olmayan Klinik Araþtýrmalar Etik Kurulu'ndan etik onay, araþtýrmada kullanýlan ölçekler ile ilgili yazarlarýndan gerekli izinler alýnmýþtýr. Veriler SPSS 24 programý ile bilgisayar ortamýnda deðerlendirilmiþtir.. Sürekli deðiþkenlerin normal daðýlýma uygunluðu Kolmogrov Smirnov ve ShapiroWilks testleri, histogram grafikleri ile incelenmiþtir. Tanýmlayýcý analizlerde sürekli deðiþkenler ortalama ve standart sapma (SS) olarak, kategorik deðiþkenler sayý ve yüzdeler olarak verilmiþtir. Ýki baðýmsýz grup karþýlaþtýrýlmasýnda t-testi, ikiden fazla baðýmsýz grup karþýlaþtýrýlmasýnda Tek yönlü (One way) Anova testi kullanýlmýþtýr. Anova testi sonrasýnda farklýlýklarý belirlemek üzere tamamlayýcý post-hoc analizi olarak Scheffe testi kullanýlmýþtýr. Araþtýrmanýn sürekli deðiþkenleri arasýnda pearson korelasyon analizi uygulanmýþtýr. Tüm analizlerde p<0,05 anlamlýlýk seviyesi olarak kabul edilmiþtir. Araþtýrmanýn baðýmlý deðiþkenleri SYBDÖ II ve FADA puan ortalamasý, baðýmsýz deðiþkenleri katýlýmcýlarýn sosyodemografik özellikleridir. Araþtýrma sonucunda elde edilen bulgulara göre araþtýrmaya katýlan lise öðrencilerinin % 39'u kýz, %61'i erkektir. Araþtýrmaya katýlan öðrencilerin yaþ ortalamasý 18'dir, %45,4 halk oyunu oynamakta, %54,6 halk oyunu oynamamaktadýr. Lise öðrencilerin saðlýðýn geliþtirilmesiyle ilgili saðlýk davranýþlarýnýn genel olarak orta düzeyde olduðu saptanmýþtýr. SYBDÖ II toplam puan ortalamasý ile sosyodemografik özellikler arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki saptanmýþtýr. SYBDO II alt ölçek puanlarý ile sosyodemografik özellikler arasýnda iliþki bulunmuþtur. Saðlýk sorumluluðu, fiziksel aktivite, beslenme ve SYBD ile Toplam Met (fiziksel aktivite düzeyi) düzeyi arasýnda pozitif yönlü ve zayýf bir iliþki bulunmuþtur. Kiþilerarasý iliþkiler ile Toplam Met düzeyi arasýnda ise pozitif yönlü orta seviyede bir iliþki saptanmýþtýr. Lise öðrencilerinin saðlýklarýný korumak ve geliþtirmek amacýyla saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý bilimsel araþtýrmalarla ortaya konularak, gereksinimleri saptanmalý, baþta halk oyunlarý olmak üzere fiziksel aktivite faaliyetleri desteklenmeli, saðlýklý yaþam biçimi ve fiziksel aktivite ile ilgili konularda eðitim programlarý oluþturulmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: folklor, günlük yaþam aktiviteleri, halk saðlýðý, okul saðlýk hizmetleri, saðlýklý yaþam tarzý
|
