Günümüzde çevrenin korunmasý, ekonomiye katký ve sürdürülebilirliðin desteklenmesi için gýda atýklarýnýn azaltýlmasý ve deðerlendirilmesi üzerine çalýþmalar yapýlmaktadýr. Gýda atýklarý tarýmsal üretim, hasat sonrasý taþýma ve depolama, iþleme, daðýtým ve tüketim gibi birçok alanda ortaya çýkmaktadýr. Öncelikli hedef bu atýklarýn en az düzeyde olmasý daha sonrasýnda ise önlenemeyen gýda atýklarýnýn uygun þekilde deðerlendirilmesi ve katma deðeri yüksek ürünler elde edilmesidir. Gýda talebinin artýþý gýda endüstrisinde üretim artýþýný ve bununla birlikte gýda atýklarýnda artýþý meydana getirmektedir. Bu sorunun çözümü için gýda atýklarýnýn uygun yöntemlerle bertarafý ve gýda atýklarýnýn iyi bir þekilde yönetimi gerekliliði ortaya çýkmaktadýr. Gýda atýklarý kompleks karbonhidratlar, proteinler, lipidler ve nutrasötikler açýsýndan bir depodur ve ticari açýdan önemli metabolitler için hammadde oluþturabilir. Gýda atýklarý kullaným alanlarý arasýnda bioyakýt, enzim, bioaktif bileþenler, çözünebilir plastik yapýmý, kitosan ve kolojen üretimi gibi birçok alan bulunmaktadýr. Ayrýca sürdürülebilirliðin desteklenmesinde gýda atýklarýnýn oluþum alanlarýndan biri olan toplu beslenme sistemlerinde özellikle satýn alma, depolama, hazýrlýk, piþirme, servis ve menü planlama gibi aþamalarýn en etkin ve verimli yönetimi saðlanarak gýda atýklarýnýn azaltýlmasýna yönelik faaliyetlerin yürütülmesi önemlidir. Toplumda atýklarýn azaltýlmasý konusunda bilinçlendirme çalýþmalarý yapýlmakta ve bireylere atýk azaltma noktasýnda bireysel olarak yapabilecekleri uygulamalar konusunda bilgilendirmeler yapýlmaktadýr. Bu çalýþmada gýda atýklarýnýn deðerlendirme alanlarý incelenmiþ, gýda atýklarýnýn azaltýlmasý için yapýlan çalýþmalar sürdürülebilirlik açýsýndan incelenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: gýda, atýk, sürdürülebilirlik
|
