Nüfus artýþý, çevresel sorunlar ve ekonomik faaliyetler sebebiyle gezegenin sürdürülebilirlik kapasitesi aþýlmaktadýr. Bu nedenle sürdürülebilirlik kavramýna olan farkýndalýk ve yaklaþým kritik öneme sahiptir. Sürdürülebilirlik ile büyük ölçüde iliþkili olan üretim ve tüketim sistemi önem kazanmaktadýr. Gezegen dostu diyetler, sürdürülebilir beslenme ilkeleri kapsamýnda daha yaþanýlabilir bir gezegen için önemli hedefler arasýndadýr. Dünya nüfusunun 2050 yýlýnda 9,6 milyarý aþacaðý ve bulaþýcý olmayan hastalýklar prevalansýnýn þimdiye oranla daha çok artacaðý tahmin edilmektedir. Ýklim deðiþikliði, küresel ýsýnma, yer altý kaynaklarýnýn ve biyoçeþitliliðin azalmasý gýdaya ulaþmayý ve mevcut kaynaklarýn geleceðe aktarýlmasýný zorlaþtýrabileceði düþünülmektedir. Hem insan saðlýðý hem de sürdürülebilirliði destekleyen diyet modelleri olarak anýlan Gezegen dostu diyetlerin saðlýk ve sürdürülebilirlik üzerine önemli etkileri vardýr. Gýda seçimlerinin insan saðlýðý üzerindeki etkilerinin yaný sýra gezegene ve geleceðe de etkisinin çok önemli olduðu bilinmektedir. Bireylerin gýda seçimlerinin ve beslenme þekillerinin çevresel etkileri göz önünde bulundurulduðunda sürdürülebilir beslenme modelleri yeteri kadar uygulanmamaktadýr. Ekolojik ayak izinin düþük olduðu bilinen gezegen dostu diyetlerin daha büyük popülasyonlara ulaþmasýnýn yaný sýra küresel israfýn azalmasý, küresel tarým uygulamalarý ve üretim verimliliðinde radikal iyileþtirmelerle birlikte sürdürülebilir kalkýnma hedeflerine ulaþýlabileceði savunulmaktadýr. Bu baðlamda beslenme ve ekolojik denge arasýndaki iliþkiyi inceleyen birçok çalýþma, diyette bitkisel kaynaklý besinlerin artýrýlýp hayvansal kaynaklý besinlerin azaltýlmasýnýn, sürdürülebilirliðe önemli ölçüde katkýsý olacaðýný vurgulamaktadýr. Bu çalýþma daha yaþanýlabilir bir dünya için gezegen dostu diyetlerin sürdürülebilirliðini güncel literatür taramasýyla açýklamayý amaçlamaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilir beslenme, Küresel beslenme, Gezegen dostu diyetler, Sürdürülebilir beslenme modelleri, Ekolojik ayak izi
|
