Gebelik doðal bir süreç olduðu kadar yeni bir yaþam biçimi davranýþlarý geliþtirmeyi gerektiren özel bir süreçtir. Bu dönemlerde anne ve bebek saðlýðýný etkileyen birçok etmen vardýr. Bunlar; annenin yaþý (18 yaþ altý veya 35 yaþ üstü doðumlar), gebelik sayýsý/çoðul gebelikler, son iki gebelik arasýndaki süre, kronik hastalýklar (çölyak gibi besin emiliminde sorun yaratan rahatsýzlýklar), ilaç kullanýmý, genetik yapý ve en önemlisi yeterli ve dengeli beslenmesidir. Gebelikte mevcut saðlýk durumuna göre doðru ve yeterli beslenme annenin ve ayný zamanda geliþmekte olan fetüsün saðlýðý açýsýndan oldukça önemlidir. Bundan yola çýkarak Dünya Saðlýk Örgütü, 2025 için anne, bebek ve çocuk beslenmesinin iyileþtirilmesi için küresel hedefleri ve ilerlemenin izlenmesini desteklediklerini bildirmektedir. Bir genç kýz veya kadýnýn, gebelik öncesi ve gebelik boyunca beslenme saðlýðý ve hayat tarzý gestasyonel hipertansiyon ve diabet, erken doðum ve fetal büyüme kýsýtlýlýðý gibi etkisi uzun döneme yayýlacak olumsuz gebelik sonuçlarýnýn ortaya çýkmasýna katkýda bulunabilir. Ýntrauterin yaþamda ve takip eden erken dönemdeki beslenme þekli kiþinin sadece fiziksel geliþimi üzerine deðil, ayný zamanda konjenital anomali, algýsal ve davranýþsal beceriler ve uzun dönemde obezite ve kronik hastalýk riskini arttýran metabolik adaptasyonlarý da etkiler. Yaþamýn erken dönemlerinde bu faktörlere pozitif veya negatif olarak maruz kalmýþ olanlar, bu etkiyi anne veya baba kaynaklý olarak gelecek kuþaklara aktarýrlar. Saðlýk çalýþanlarýnýn özellikle hemþire ve diyetisyenleri maternal beslenme konusunda gebenin risk faktörlerini yani beslenmesini etkileyecek saðlýk sorunlarýný dikkate alarak beslenme programý oluþturmasý hayati önem taþýmaktadýr. Maternal beslenmenin en uygun hale getirilmesi için tavsiyelerde bulunurken, saðlýk hizmeti verenler kendi toplumlarýnýn beslenme ile ilgili inanýþ ve uygulamalarýný göz önünde bulundurmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: Beslenme, gebelik, fetüs, anne saðlýðý, hemþire.
|
