Doðada en çok bulunan organik molekül olan karbonhidratlar bütün canlýlar için önemli bir besin kaynaðýdýr. Ýnsanlarda karbonhidratlarýn temel yapýsýný basit þeker olan glikoz ve fruktoz oluþturmaktadýr. Fruktoz glikoz ile ayný moleküle sahip olmasýna raðmen kimyasal yapýlarý ve metabolik yönleri farklýdýr. Fruktozun glikoza göre daha fazla avantaja sahip olduðu için gýda sanayisinde kullanýmý yaygýnlaþmýþtýr. Özellikle 1970 yýlýndan itibaren günümüze yüksek fruktozlu mýsýr þurubunun tüketimi önemli derecede artmýþtýr. Son 40 yýlda yüksek fruktozlu mýsýr þurubu içeriði bakýmýndan zengin yiyecek ve içecek alýmýndaki artýþ ile obezite arasýnda arasýnda benzer korelasyon tablosu sergilenmiþtir. Bu görüþten yola çýkarak yapýlan bazý çalýþmalarda geçmiþten günümüze hýzla artan fruktoz ve yüksek fruktozlu besin ve içeceklerin tüketimi çeþitli kronik hastalýklarýn oluþumuna zemin hazýrladýðý ortaya çýkmýþtýr. Özellikle uzun süre yüksek fruktozlu mýsýr þurubu içeriði bakýmýndan zengin diyetle beslenme kardiyovasküler hastalýklar ve metabolik sendrom riskini artýrabilmektedir. Bunun dýþýnda aþýrý fruktoz alýmýnýn hipertansiyon, hiperlipidemi, nonalkolik karaciðer yaðlanmasý, gut gibi hastalýklarla iliþkili olabileceði bildirilmektedir. Ancak fruktozun bazý hastalýklarla iliþkisi üzerinde son dönemde çok fazla durulsa da tüm fruktoz kaynaklarýnýn ayný etkiye sahip olmadýðý göz önünde bulundurulmalýdýr. Fruktoz ve saðlýk iliþkisini inceleyen insan çalýþmalarýnýn sýnýrlý oluþu ve çalýþmalarda kullanýlan fruktoz miktarlarýnýn çoðunlukla çok yüksek miktarlarda olmasý, fruktozun insan saðlýðý üzerindeki etkileri hakkýnda yorum yapmayý güçleþtirmektedir. Bu derlemede fruktozun saðlýk üzerine etkileri ele alýnmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Fruktoz, Kronik Hastalýklar, Obezite
|
