Üreme saðlýðý bütüncül saðlýk yaklaþýmýnýn ayrýlmaz bir parçasýdýr. Üreme saðlýðý, üreme sistem ve süreçleri açýsýndan sadece hastalýk veya sakatlýk durumunun olmamasý deðil, ayný zamanda fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halinde olunmasý durumudur. Üreme saðlýðý hem kadýn hem de erkek üreme saðlýðýnýn korunmasý ve geliþtirilmesi esasýna dayanmaktadýr. Dünya üzerindeki çiftlerin %13-15’i infertilite problemi ile karþýlaþmaktadýr. Ýnfertilite ise bir yýl veya daha uzun düzenli korunmasýz cinsel iliþkiye raðmen klinik bir gebeliðe ulaþýlamamasý þeklinde tanýmlanmaktadýr. Ýnfertilite durumunun gözlemlenmesinde erkek etkisi %50 civarýndadýr. Erkek infertilitesi çevresel, hormonal ve fizyolojik faktörlere baðlý olarak veya bu durumlarýn birbirleri ile etkileþimi sonucu oluþabilmektedir. Çevresel faktörler bir dizi deðiþtirilebilir faktörden oluþur, bu faktörler içerisinde beslenme ve besin öðeleri önemli bir yer tutmaktadýr. Üreme saðlýðýnýn korunmasý ve geliþtirilmesi açsýndan çeþitli besin öðeleri üzerinde çalýþýlmýþtýr. Bu besin öðelerinden L-Karnitin ve KoenzimQ10 sperm motilitesini, spermotejenik süreçleri ve olgunlaþmayý olumlu yönde etkilemesi , semen antioksidan kapasiteni arttýrýlmasý , reaktif oksijen türlerinin neden olduðu hasarýn azaltýlmasý açýsýndan olumlu etkilere sahip besin bileþenleridir. Çalýþmamýzda L-Karnitin ve Koenzim Q10 içeren 11 farklý gýda maddesi ve 2 gýda takviyesinin in vitro ortamda biyoeriþilebilirliklerini inceledik. Ýn vitro biyoeriþilebilirlik vasýtasýyla besin öðesi seçimlerinin amaçlanan þekilde yapýlabilmesi , gýda takviyelerinin biyoeriþilebilirliklerinin belirlenebilmesi ve besin seçimlerinde çeþitliliðin saðlanmasý gerçekleþtirilebilir. Çalýþmada hayvansal kaynaklý gýdalarýn biyoriþilebiliriði daha yüksek, bitkisel bazlý besinler ile gýda takviyelerinin biyoeriþilebilirliði daha düþük gözlemlenmiþtir. Bu farklýlýðýn nedenleri, pH deðiþiklikleri, uygulanan ön iþlemler ve besinlerin sindirim durumu, besin yapýsýnda yer alan yað, protein , karbonhidrat içeriðinin farklýlýðý olabilir. Sonuçlar in vivo biyoeriþilebilirliðin beklenenden farklý olabileceðini düþündürmektedir. (Bu çalýþma birinci sýrada yer alan yazarýn yüksek lisans tezinden üretilmiþtir.)
Anahtar Kelimeler: Üreme Saðlýðý, Erkek Ýnfertilitesi, L-karnitin , Koenzim Q10, Biyoeriþilebilirlik
|
