Psikiyatrik bir bozukluk olan, yeme davranýþlarýnda kalýcý hasarlarýn görüldüðü yeme bozukluklarý; ergenlerde motalite ve morbidite oranýnýn artmasýna yol açmaktadýr. Bu çalýþmada, Türkiye’de ergenlerde yeme bozukluðu ile ilgili yapýlan lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmýþtýr. Nitel araþtýrma yöntemlerinden biri olan doküman analizi tekniði kullanýlarak gerçekleþtirilen bu çalýþmada yýl sýnýrlamasýna gidilmemiþ olup 2022 yýlýna kadar yapýlmýþ tüm çalýþmalar ele alýnmýþtýr. Araþtýrma verileri amaçlý örnekleme yönteminden ölçüt örneklem kullanýlarak elde edilmiþtir. Çalýþmanýn verilerinin toplanmasý amacýyla Ulusal Tez Merkezi veri tabanýnda “yeme bozukluðu” ve “ergen” anahtar kelimeler kullanýlarak tarama yapýlmýþtýr. Tarama sonucunda 36 teze ulaþýlmýþ olup bu tezlerden dahil edilme kriterlerini taþýyan 14 tez çalýþmaya dahil edilmiþtir. Türkiye’de, ergenlerde yeme bozukluðu ile ilgili yapýlan lisansüstü tezler; tezlerin türü, yapýldýðý enstitü ve anabilim dalý, araþtýrma desenleri, örneklem grubu, yöntem ve sonuç gibi deðiþkenler açýsýndan toplam yedi alanda incelenmiþtir. Türkiye’de ergenlerde yeme bozukluðu konusunda en fazla týpta uzmanlýk tezinin yapýldýðý, bu çalýþmalarýn çoðunluðunun týp fakültesinde, çocuk ve ergen ruh saðlýðý ve hastalýklarý anabilim dalýnda yapýldýðý belirlenmiþtir. Yapýlan tezlerin yarýsýndan fazlasýnýn iliþki arayýcý araþtýrma deseni kullanýlarak gerçekleþtirildiði ve tezlerin yarýsýnda örneklem grubu olarak herhangi bir yeme bozukluðu tanýsýna sahip ergenlerle çalýþýldýðý tespit edilmiþtir. Yapýlan tezlerin tamamýna yakýnýnda nicel araþtýrma yöntemi kullanýldýðý ve tezlerin büyük çoðunluðunun araþtýrýlan parametrelerle iliþkili olduðu tespit edilmiþtir. Sonuç olarak Türkiye’de ergenlerde yeme bozukluðu ile ilgili yapýlan lisansüstü çalýþmalarýn sýnýrlý olduðu, bu nedenle toplumda görülme oraný her geçen gün artan yeme bozukluklarý konusunda mutlaka daha fazla çalýþma yapýlmasý gerektiði, çocuk geliþimi, ruh saðlýðý hemþireliði anabilim dallarý gibi farklý disiplinlerde bu konu ile ilgili çalýþmalarýn yapýlmasý önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yeme bozukluðu, ergen, adölesan.
|
