Egzersize baðlý besin alerjisi (food dependent exercise induced anaphylaxis - FDEIA), besin alýmýnýn ve fiziksel aktivitelerin kombinasyonun ardýndan geliþen ciddi ve nadir bir hastalýktýr. Özel bir tip IgE aracýlý geliþen besin alerjisidir. FDEIA'ya neden olan besinler ülkeden ülkeye göre farklýlýk göstermektedir. FDEIA ile en çok iliþkili olan besinler, buðday (özellikle ω5-gliadin) ve karidestir. Buðday ve karides, Japonya'da FDEIA'nýn yaygýn etken besinleri olarak bildirilmiþtir. Meyve veya sebzeler de FDEIA'ya neden olabilmektedir ve Ýtalya'da domateslerin de bu etkiye yol açtýðý bildirilmiþtir. Akdeniz bölgesinde sebzeler, lipid transfer proteinine (LTP) karþý duyarlýlýðýn yaygýn nedenidir. Asya popülasyonlarýnda buðday ve kabuklu deniz ürünleri yaygýndýr ve tüketilmektedir. Ancak bu besinlerin dýþýnda herhangi bir besin veya besin maddesinin de FDEIA'nýn oluþumunu tetikleyebileceði unutulmamalýdýr. FDEIA'ya ana yaklaþým, egzersiz ile iliþkili sorumlu besinlerden kaçýnmak ve potansiyel faktörleri tanýmlamaktýr. Bu yaklaþýmýn, çeþitli bireysel faktörlere baðlý olmasý nedeni ile dikkatli olunmasý gerekmektedir..
Sonuç olarak, FDEIA nadir görülen bir durum olsa da potansiyel olarak yaþamý tehdit eden ve kolay taný konulamayan karmaþýk bir besin alerjisidir. Bu durum genellikle hastanýn yaþam kalitesi üzerinde potansiyel olarak yüksek etkisi olan saðlýklý ve aktif bireyleri etkileyen ve tahmin edilmesi zor bir saðlýk problemidir. Taný konulmasý da, klinik þüphenin nadir olarak duyulmasý nedeni ile oldukça zordur. Provokasyon testlerinin uygulanmasý teþhisi doðrulayamayabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Besin anaflaksisi, Buðday, Karides, Provokasyon testleri
|
