Çalýþmanýn amacý; ülkemizde ve dünyada önemli bir halk saðlýðý sorunu olan obezitenin son yýllarda çocuk ve ergenlerde artýþ göstermesiyle neden olabilecekleri çocukluk ve yetiþkinlik dönemi olumsuzluklar göz önüne alýnarak; çocukluk çaðý obezitesinin önlenmesi, bu süreçte ailenin beslenme alýþkanlýklarý ve tutumlarýnýn etkisi ve önemini vurgulamak aile katýlýmýný saðlamaktýr.
Bebeklik çaðýnda anne sütünün ilk 6 ay tek baþýna ve 24 aya kadar ek besinlerle verilmesinin saðlanmasý, ek besinlerin doðru seçimi bebeðin çocukluk çaðýna saðlýklý adým atmasý için önemlidir. Çocukluk çaðýnda ise geliþimsel süreçlere paralel olarak besin stilinin düzenlenmesi gerekir. Günümüzde çocuklar için obezojenik çevre dediðimiz obezite riskini artýran saðlýksýz beslenme ortamlarý bulunmakta, fast food restoranlarýnýn sayýca fazlalýðý, saðlýðý olumsuz yönde etkileyen besinlere kolay ulaþýlabilirlik sonuç olarak enerjisi yüksek besinlerin tüketimine ortam hazýrlamaktadýr. Ayrýca yeþil alanlara eriþimin daha zor hale gelmesi ve fiziksel olarak çocuklarýn aktif olabileceði alanlarýn kýsýtlanmýþ olmasý da beslenme ile ilgili olumsuz risk faktörlerine eklenmektedir. Çocukluk dönemi beslenme tercihleri ve yeme davranýþlarýnýn þekillendiði bir dönem olup eriþkin dönemindeki diyet alýþkanlýklarýnýn ve kronik hastalýklarýn oluþma riskini belirlemektedir. Çocuklar ve gençler, uygunsuz beslenmenin etkilerine özellikle eðilimli bir gruptur. Ailenin çocuk beslenmesi üzerindeki etkileri; besin tüketimine örnek olmak, ebeveynler tarafýndan evde yapýlmýþ yemek tüketimine teþvik etmek, ebeveynlerin besin tüketimini tercih etmeleri ya da kýsýtlamalarý, ailedeki yemek zamaný kurallarý ve pratikleri olarak belirtilebilir. Her ülkenin ve ülke içindeki bölgelerin kendisine ait kültürel özellikleri bulunmakta olup bu deðerler bütünü insanlarýn yaþam tarzýný ve dolayýsýyla beslenme alýþkanlýklarýný da etkilemektedir. Bu durum ailelerin besin seçimi, besin hazýrlanmasý ve saklanmasý aþamalarýný etkilemektedir. Ayrýca ailenin beslenme eðitimi konusunda yetersiz bilgiye sahip olmasý ile çocuðun erken yaþ döneminde ve özellikle ergenlik döneminde ebeveynleriyle girdiði geliþimsel çatýþmalarda beslenme üzerinde olumsuz etkilidir.
Sonuç olarak; bebeklik dönemindeki anne sütü alýmýyla birlikte baþlayan saðlýklý beslenme sürecinin çocukluk ve ergenlik dönemin de de devamýnýn saðlanmasý; ailenin beslenme alýþkanlýklarý ve tutumlarý önemli olup; çocuðun fiziksel aktivitesinin artýrýlmasý, teknolojinin doðru kullanýmý, medyanýn sunduðu içeriklerin kontrolü ve olumsuz etkilerinin önlenmesi obezitenin önlenmesinde ve kontrolünde önemlidir. Bu nedenle Obezite kontrol programlarýnda saðlýklý yaþam davranýþlarýný hedefleyen saðlýk eðitimi programlarýnýn düzenlenmesi, üniversite ve sivil toplum kuruluþlarýnýn da bu eðitimlerde iþbirliði yapmalarý önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Çocukluk çaðý obezitesi, Aile, Tutum, Alýþkanlýk
|
