Dünyada meydana gelen ölümlerin %71'inin bulaþýcý olmayan hastalýklardan kaynaklandýðý ve obezitenin en büyük risk faktörü olduðu düþünüldüðünde birinci basamak saðlýk hizmetlerinde obezite tedavisinin desteklenmesi aþikardýr. Obezite tedavisine yönelik yaþam tarzý deðiþikliði, farmakolojik, cerrahi tedavilere ek olarak mikrobiyata kompozisyonun düzenlenmesi son yýllarda gündemde yer almaktadýr. Bilimsel kanýtlar baðýrsak mikrobiyatasýnýn aðýrlýk yönetiminde çevresel bir faktör olduðuna iþaret etmektedir. Zayýf ve obez bireyler arasýnda bakteriyel çeþitlilik açýsýndan belirgin farklýlýklar gösterilmiþtir. Baðýrsak mikrobiyal bileþiminin yaþ, genetik, konak ortam ve besin alým gibi çeþitli faktörlerden etkilendiði bilinmektedir. Probiyotiklerin obezite üzerine etki mekanizmalarýna dair literatür taramasýnda çeþitli yolaklar ile enerji, lipit metabolizmasýný etkilediði ve yað depolanmasýný etkilediði sonuçlarýna ulaþýlmýþtýr. Deneysel kanýtlar çoðunlukla in-vivo veya deney hayvanlarý üzerinedir. Yapýlan insan çalýþmalarýnýn sýnýrlýlýklarýnda; probiyotik bakteri suþlarýnýn özelliði, dozu, yeterli tedavi süresinin çalýþmalarda deðiþkenlik gösterdiði bildirilmiþtir. Gýda takviyesi olarak piyasaya sunulan bu ürünlerin geliþigüzel kullanýmýnýn önüne geçilmelidir. Sonuç olarak; obez ve fazla kilolu bireylerde mikrobiyata kompozisyonunun, etki mekanizmalarý ve probiyotik kullanýmýna iliþkin çok çeþitli kanýta dayalý uygulama vardýr. Ancak probiyotiklerin ucuz, ulaþýlabilir ve risksiz olmasý sebebi ile kullanýlabileceðine dair yayýn sayýsý gerçekten azdýr. Nitekim; Obezite Taný Tedavi Klavuzunda ve Diyetisyenler Ýçin Hasta Ýzlem Rehberi'nde probiyotik kullanýmýna iliþkin bir öneriye yer verilmemiþtir. Saðlýk hizmetleri sunumunda "Önce zarar verme" ilkesine göre bu konunun tekrar gözden geçirilmesi ve yaþam tarzý deðiþikliði konusunda hastalara ýsrarcý davranýlmasý birincil hedef olmalýdýr. Probiyotikler ile ilgili uzun dönem kohort çalýþmalarýnýn sonuçlanmasýnýn ardýndan pratiðe geçilmesi gerektiði, henüz gýda takviyesi olarak satýþta olan ve kolay eriþilebilen bu ürünler hakkýnda, saðlýk çalýþanlarýnýn toplumu birinci basamakta bilinçlendirmesi gerektiði görüþündeyiz.
Anahtar Kelimeler: Obezite, Birinci Basamak, Obezite Tedavisinde Probiyotikler
|
