Keywords:

Kanser, dünya çapında önde gelen ölüm nedenlerindendir. Karaciğer kanseri dünyada en yaygın görülen altıncı kanser türüdür ve dünya çapında kansere bağlı ölüm nedenlerinden dördüncü sıradadır. Sağ kalım oranlarının düşük olma sebeplerinden birisi, karaciğer kanseri semptomlarının hastalığın erken evrelerinde ortaya çıkmamasıdır; bu sebeple kanser teşhis edildiğinde genellikle ileri evrede olduğu anlamına gelmektedir. Dünya Sağlık Örgütü istatistiklerine göre 2002 yılında 626.162 yeni karaciğer kanseri vakası teşhis edildiğini, ancak 2012 yılında bu rakamın 782.451'e yükseldiğini gösteriyor. Bu rakamın 2035 yılına kadar %70 artarak 1.341.344 olaya katıldığı tahmin edilmektedir. Artan karaciğer kanseri oranlarının nedenleri büyük ölçüde viral hepatit B ve/veya C virüsleri ile diyabet, obezite ve yağlı karaciğer hastalığının prevalansındaki artışlara bağlanmıştır. Karaciğer kanseri içerisinde en sık görülen türü hepatosellüler karsinom’dur. Hepatosellüler karsinomun gelişmesindeki en güçlü risk faktörleri arasında siroz ve kronik hepatit B veya C viral enfeksiyonları bulunmuştur. Bilinen diğer risk faktörleri arasında aflatoksin maruziyeti, alkol kullanımı, obezite, diyabet, insülin direnci ve aşırı demir alımı bulunmaktadır. İnsidans ve mortalitesindeki hızlı artış eğilimi, karaciğer kanserinin önlenmesinin önemini özellikle vurgulamaktadır. Yapılan çalışmalarda yüksek kahve tüketimi, karaciğer kanseri riski ile ters bir ilişki göstermiştir. Son çalışmalarda, fiziksel aktivitenin karaciğer kanser riskini azaltmada umut verici olduğu görülmektedir. Bu derleme, aflatoksin, beslenme ve fiziksel aktivitenin karaciğer kanseri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Aflatoksin, Alkol, Beslenme, Fiziksel Aktivite, Karaciğer kanseri