Çölyak hastalýðý , çocukluk çaðýnda en sýk görülen kronik hastalýklardan biridir. Son yýllarda özellikle geliþmiþ ülkelerde çölyak hastalýðý prevalansý artmýþtýr. Çölyak hastalýðýna sahip çocuklarda , ince barsak mukozasý normal yapýsýný kaybetmiþtir. Tedavisi ise ömür boyu glutensiz diyettir. Gluten , buðday, çavdar ve arpa gibi tahýllarda bulunan bir gýda bileþenidir. Çölyak hastalýðýna sahip bireylerde, bu bileþenler ince baðýrsak duvarýnda toksik etki yapmaktadýr. Dolayýsýyla glutensiz diyet yaþam boyu devam etmelidir.
Çölyak hastalýðýnýn geliþmesini önlemek için , glutenle tanýþýlacak en uygun yaþ birçok tartýþmaya konu olmuþtur. Yaþamýn ilk yýlýndaki bebek besleme uygulamalarý , anne sütüyle beslenme , bebeklerin glutenle tanýþma zamaný ve verilen glutenin miktarý ile çölyak hastalýðý arasýndaki iliþki, çalýþmalarýn odak noktasý olmuþtur. Çalýþmalar, bebek besleme uygulamalarýnýn sonraki dönemlerde çölyak geliþme riski üzerinde önemli rol oynayabileceðini öne sürmüþtür. Birkaç çalýþmada anne sütü alan ve 6. aydan sonra glutenle tanýþan bebeklerin çölyak hastalýðýna sahip olma riski düþük bulunmuþtur. Diðer çalýþmalarda ise glutenle tanýþma yaþý çölyak için bir risk faktörü olarak saptanamamýþtýr.
Mevcut çölyak rehberlerindeki genel öneri , bebek anne sütü ile beslenirken , 4-6 ay arasýnda , az miktarda gluten verilmesi yönündedir. Fakat, yapýlan çalýþma sayýsý azdýr ve önerinin farklý popülasyonlarda geçerli olup olmadýðýný anlamak için çalýþmalar yeterince detaylandýrýlmamýþtýr. Sonuç olarak , bebeklerin glutenle tanýþma zamanlarý , emzirilme durumlarý , verilen glutenin miktarý gibi birçok faktör ile çölyak hastalýðý geliþimi arasýndaki iliþki hala tartýþmalý bir konudur. Bu derlemenin amacý literatürdeki bilgiler ýþýðýnda çölyak hastalýðýnýn geliþiminde beslenmenin rolünü deðerlendirmek ve mevcut mekanizmalarý anlamak için daha fazla araþtýrma yapýlmasýný teþvik etmektir.
Anahtar Kelimeler: Anne sütü , bebek beslenmesi , çölyak , glutensiz diyet.
|
