Adölesan dönem, yaþam boyu devam eden alýþkanlýklarýn yerleþtiði bir dönemdir. Saðlýksýz beslenme alýþkanlýklarý ve buna baðlý yaþanan saðlýk sorunlarý bu dönem açýsýndan ele alýnmasý gereken önemli bir konudur. Beslenme sorunlarýnýn ortaya çýkmasýna neden olan premenstrual sendrom, adölesan dönemde en sýk görülen bozukluklardan biri olup özelde üreme saðlýðýný genelde ise yaþam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Gerek ortaya çýkýþý gerekse semptomlarýn baskýlanmasý veya þiddetlenmesi bazý besinlerin tüketilmesiyle de iliþkilidir. Premenstrual döneme baðlý olarak vücutta meydana gelen bazý fizyolojik ve metabolik deðiþiklikler yeme davranýþlarýný da etkilemektedir. Adölesan dönemde premenstrual sendroma iliþkin hormonal dalgalanmalar, iþtah kontrolü ve yeme davranýþýnda deðiþikliklere neden olmaktadýr. Bu hormonlar arasýndan östrojen besin alýmýný baskýlama ve vücut aðýrlýðý artýþýný önlemede rol oynarken, progesteron ile birlikte luteal fazda tatlý tüketme isteðini artmaktadýr. Adölesan dönemdeki bireylerin beslenme alýþkanlýðý ve besin tüketimi de premenstrual sendrom semptomlarýný aðýrlaþmakta veya hafiflemektedir. Premenstrual dönemde alýnan karbonhidrat, protein ve yað miktarlarý menstrual siklusun diðer dönemlerine göre daha fazla olup premenstrual sendromu tetiklemektedir. Adölesan dönemde sýklýkla karþýlaþýlan yetersiz süt tüketimi, aþýrý çay, kahve, kolalý veya alkollü içecekler, çikolata, þeker içeriði zengin atýþtýrmalýklarýn tüketimi de premenstrual sendroma baðlý semptomlarý þiddetlendirmektedir. Bu durum baþ aðrýsý, abdominal þiþkinlik, ödem, obezite ve demir eksikliði anemisi gibi bir dizi saðlýk sorunun ortaya çýkmasýna neden olmaktadýr. Aksine, premenstruel dönemde kafein, tuz, doymuþ yaðlarýn kýsýtlanmasý; kompleks karbonhidratlar, lifli gýdalardan ve omega-3’ten zengin beslenmenin premenstrual sendrom semptomlarýný azaltmaktadýr. Premenstrual sendromum neden olabileceði besin öðesi yetersizliklerini önlenmesi, yeme davranýþý ve iþtah üzerindeki olumsuz etkilerin azaltýlmasý için adölesanlarýn saðlýk profesyonelleri tarafýndan bilinçlendirilmesi önemlidir. Bu literatür incelemesinde, premenstrual sendromu olan adölesanlarýn yeme davranýþlarý ve karþýlaþtýklarý sorunlara deðinilerek, bu sorunlarýn çözümü için yapýlabilecekler literatür ýþýðýnda tartýþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Adölesan, Premenstrual sendrom, Yeme davranýþý
|
