Bu çalışma gece çalışan şoförlerde vardiyalı çalışma düzeninin uyku kalitesi üzerindeki etkisinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Çalışma, İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışan 21-57 yaş aralığında 150 gönüllü erkek şoför ile yürütülen bir vaka kontrol araştırmasıdır. Katılımcıların BKİ’si uyku kalitesi ise Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ile değerlendirilmiştir. İstatistiksel analizlerde SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Katılımcıların BKİ’leri 29,4±4,3 kg/ m2, bel çevresi 104,9±11,1 cm ve vardiyalı olarak çalışma süresi ortalaması 10,1±8,7 yıldır. PUKİ değerlendirmesine göre katılımcıların uyku kalitesi, %66’sının “iyi”, %34’ünün ise “kötü” olarak bulunmuştur. Sindirim sistemi rahatsızlığı bulunan katılımcıların kötü uyku kalitesine sahip olma oranı, bulunmayan katılımcılara göre daha yüksektir (p=0,009, p<0,05). Vardiyalı çalışan katılımcıların BKİ ve PUKİ puanları arasında anlamlı bir fark yoktur fakat uyku ile baş etmek için vardiya sırasında kalori tüketimi fazla olan şoförlerin uyku kalitesi daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0,05). Günde 1-2 öğün beslenen katılımcılar, 2-6 öğün beslenen katılımcılara göre daha yüksek oranda kötü uyku kalitesine sahiptir ancak anlamlı bir fark bulunamamıştır (p=0,053, p>0,05). Vardiyalı çalışanlarda sirkadiyen ritim uyku bozuklukları beslenme düzenini olumsuz etkilemekte ve başta kalp damar hastalıkları olmak üzere birçok kronik hastalığa neden olmaktadır. Uyku bozukluklarının dikkatsizliği arttırarak iş kazalarına neden olduğu kaza istatistiklerinde görülmekte olup özellikle şoförlük mesleğinde daha önem kazanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Beslenme Durumu, Vardiyalı Çalışma, Sirkadiyen Ritim Uyku Bozuklukları
|
