Dünya Sağlık Örgütü tedaviye uyumu, genel ya da medikal sağlık önerilerini içselleştirme, ilaç alma, diyete uyum sağlama ve yaşam stilindeki değişiklikleri devam ettirme gibi davranışların kesişimi olarak tanımlanmaktadır. Etkili oral hipoglisemik ajanlar ve insülin tedavisine uyumsuzluk, diyabetli hastaların yönetiminde önemli bir sorunudur. Diyabet ilaçlarına uyuncun az olması, mikrovasküler ve makrovasküler komplikasyonlara yol açabilen zayıf glisemik kontrol ile ilişkilendirilmektedir. Rutin klinik uygulamada kullanılabilecek basit, güvenilir ve doğrulanmış bir öz-bildirim aracı, uyumsuzluğun daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir ve terapilere uyumu artırmayı amaçlayan müdahaleler için zemin hazırlayabilir. Bu amaçla, sekiz maddelik Morisky İlaç Uyum Ölçeği (MMAS-8) geliştirilmiştir. MMAS-8 ölçeğinin FTR ünitesi ile psikoloji bölümü işbirliğinde yürütülen bir çalışma ile bu ölçeğin ülkemizdeki uyarlamasının geçerliliği ve güvenilirliği değerlendirilmiştir ve MMAS-8’in farklı kronik hastalık tanısıyla takip edilen hastalarda ilaç uyumunun değerlendirilmesi amacıyla kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Bu çalışmada Tip 2 diyabetes mellituslu hastaların diyabet ilaçlarına uyumunun sekiz maddelik MMAS-8 ölçeği ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. MMAS-8 güvenirliğinin değerlendirilmesi iç tutarlılık analizi, Cronbach- alfa değeri ile ölçüldü. Skorların gruplar arasında istatistiksel anlamlılığı ANOVA, devamlı değişkenlerin ve kategorisel değişkenler ise Chi square ile değerlendirildi. İkiden fazla grubun sürekli ölçümlerinin genel karşılaştırılmasında varsayımların sağlanması durumunda ANOVA, varsayımların sağlanmaması durumunda ise Kruskal Wallis testi kullanıldı. p ˂ 0,05 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. 59 hasta ile çalışma tamamlandı. Cronbach- alfa 0,728 hesaplandı. 45 hastanın uyuncu yüksek, 10 hastanın orta ve 4 hastanın ise uyuncu düşüktü. Hastaların cinsiyeti, medeni halleri, eğitim düzeyi, kullandıkları ilaçlar ve diyabet süresi ile MMAS-8 arasında anlamlı bir ilişki görülmedi. Yüksek uyumlu olan hastalarda retinopati gelişmedi ve uyumu düşük hastaların hepsinde, orta uyumdaki hastaların ise %80’inde nöropati gelişti (p<0,05). Uyumu düşük olan hastaların tamamının eğitim düzeyi okuryazar olma seviyesindeydi (p>0,05). Ancak bekarların tümünün uyumu yüksekti (p>0,05).
Anahtar Kelimeler: Diyabet, İlaç uyuncu, MMAS-8, Cronbach-alfa, Retinopati, Nöropati
|
