Giriş: Dünyadaki en yaygın kronik hastalıklardan biri olan Tip 2 diyabet, bireyler üzerinde yarattığı olumsuz sağlık durumları yanında ülkelerin sağlık sistemlerine de önemli bir mali yük oluşturmaktadır. Diyabet hastalarında sıklıkla görülen depresyon, hastanın diyete uyması, düzenli ilaç kullanımı ve kan şekeri takibi gibi öz bakım uygulamalarında azalmaya ve neticede hastanın klinik durumunun kötüleşmesine neden olabilmektedir.
Amaç: Çalışmanın amacı tip-2 diyabet tanılı hastalarda depresyon görülme sıklığının ve depresyonla ilişkili faktörlerin belirlenmesidir.
Yöntem: Bir diyabet merkezinde Eylül-Aralık 2020 tarihleri arasında toplam 93 hasta çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Hastalara demografik özellikleri, sağlık durumları ve Beck Depresyon Ölçeğinden oluşan ile toplam 29 soruluk bir anket uygulanmıştır. Muayene sırasında kilo-boy ölçümleri, retinopati ve nöropati değerlendirmesi yapılmıştır. Veriler SPSS.20 programı ile analiz edilmiştir. Kruskal Wallis, Mann Whitney-U ve Pearson Korelasyon analizleri yapılmıştır. İstatistiksel anlamlılık 0,05 düzeyinde kabul edilmiştir.
Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 58,8±9,4 yıldır ve çoğunluğu kadın (%59,1) ve 65 yaş üstü kişilerden (%78,5) oluşmaktadır. Diyabet tanısı ile yaşama süreleri ortalama 11±8,7 yıldır. Hastaların %43’ü sigara kullanmakta, büyük çoğunluğu (%91,4) obez kategorisinde yer almaktadır. Sadece %8,6’sında psikiyatrik ilaç kullanımı belirlenmiştir. Depresyon düzeyleri kadınlarda erkekler göre (p<0,01) ve oral antidiyabetik+insülin kullananlarda diğer tedavi gruplarına göre anlamlı düzeyde yüksektir (sırasıyla; p=0,029 ve p=0,026). Ayrıca kilo artmasına bağlı olarak depresyon düzeylerinde artma görülmüştür (p=0,034). Alt grup analizlerinde 2. derece obezlerin depresyon düzeyinin normal kilodakilere, pre-obezlere ve 1. derece obezlere göre yüksek olduğu görülmüştür (sırasıyla; p=0,005, p=0,037, p=0,011). Yaş, sigara içme durumu, nöropati ve retinopati varlığı, psikiyatrik ilaç kullanımının depresyon düzeyi ile ilişkisi bulunmamıştır.
Sonuç: Depresyon, diyabet hastalarında tedaviye uyumu önemli derecede etkilemesi nedeniyle takip edilmesi gereken bir sağlık sorunudur. Daha yüksek depresyon seviyeleri nedeniyle, kadınlar, obezler ve oral antidiyabetik+insülin kullananların daha yakından takip edilmesi ve gerekli görülmesi halinde psikiyatrik destek almaya yönlendirilmesi uygun olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Tip 2 Diyabet, Depresyon, Tedaviye Uyum
|
