Diyabetes mellitus, dünyada görülme sıklığı endişe verici düzeyde artmakta olan ve bulaşıcı olmayan küresel salgın olarak tanımlanan bir hastalıktır. Hastalığın görülme sıklığı gelişen teknoloji, hareketsiz yaşam ve beslenme alışkanlıklarının değişmesiyle artış göstermektedir. Tip 2 diyabet tanısı olan bireylerin tedavisinde sağlıklı beslenme, egzersiz ve kilo kaybı veya ideal kilonun devamlılığıyla mümkündür. Yeni tanı konulan bireylere birinci adım olarak yaşam tarzı değişikliği ve oral antidiyabetik önerilmektedir. Ancak genellikle bireylere önerilen yaşam tarzı değişikliği ve diğer önlemlerin zaman (ortalama 5 yıl) içerisinde yetersiz kaldığı daha iyi glisemik kontrol için insülin tedavisine ihtiyaç duyulmaktadır. İnsülin tedavisi diyabetin yönetiminde glisemik kontrolün sağlanmasında kilit rol oynamaktadır. Fakat bireyler insülin tedavisine karşı özellikle; yaşamı kısaltacağı, hastalığın seyrinin daha kötüye gittiği, hayatlarını olumsuz etkileyeceği ve tedavinin uygulama zorlukları (ağrılı olması, saklama koşulları) gibi nedenlerle olumsuz tutum geliştirebilmektedirler. Tedaviye bağlı yaşanılan zorluklar bireylerin insüline uyumunu zorlaştırmakta ve başlamadan bırakmalarına neden olabilmektedir. Bu durum literatürde ”psikolojik insülin direnci” olarak adlandırılmaktadır. Psikolojik insülin direnci özellikle, tedavide kullanılan enjeksiyon sıklığının ve dozunun artması ile doğru orantılı seyretmektedir. Aynı zamanda literatürde bazı çalışmalarda, diyabet tedavisinde insülin olmadığı zaman hastalığın yönetimini daha az önemsedikleri ortaya koymaktadır. İnsülin kullanan bireylerin tedavisine karşı olumsuz tutumlara sahip olmaları glisemik kontrolünü ve tedaviye uyumunu kötü yönde etkilemektedir. Bireylerin tedaviye uyumunun kötü olması akut komplikasyonların artmasına ve kronik komplikasyonların daha erken dönemde yaşanmasına neden olmaktadır.
Sonuç: Diyabet tanısı olan bireyler ile yakın çalışan meslek grubu olan hemşirelerin psikolojik direncini değerlendirmesi ve etkileyen faktörleri belirlemeye yönelik çalışmalar yapılması literatüre oldukça katkı sağlayacaktır Ayrıca fenomenolojik araştırma yöntemleri ile sorunun temeline inilerek bireyler üzerinde farkındalık yaratılması hastaların bu sorunun üstesinden gelmesinde yararlı olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Diabetes Mellitus, Psikolojik İnsülin Direnci, Hemşirelik
|
