Amaç : Gut mikrobiyata, bağırsak-beyin ekseninin düzenlemeye ve sağlığı korumaya katkıda bulunurken, sağlıksız beslenme ve stres gibi yaşam tarzı faktörleri sebebiyle değişmektedir. Bu durum, obezite ve psikoloji üzerine olumsuz etkileri olduğuna dair güçlü kanıtlar vardır. Bu bildiride, obezite ve psikolojik hastalıkların mikrobiyata arasındaki ilişki ile ilgili gelişmeleri gözden geçirmeyi amaçlamaktadır.Gereç ve Yöntemler: Obezite, psikolojik hastalıklar, mikrobiyata, bağırsak beyin ekseni kelimeleri kullanılarak literatürden 2010-2020 yılları arasında yayınlanmış derlemeler tarandı.Bulgular: Bağırsak-beyin ekseni, endokrin, bağışıklık ve nöral yollar arasında çift yönlü iletişim sistemidir. Bağırsak-beyin ekseni arasındaki iletişimin bozulması; mikrobiyatanın bileşimi ve işlevindeki değişikliklerle ilişkili olması nedeniyle metabolik hastalıklara ve psikiyatrik bozukluklara eşlik eder. Beslenme içeriğinde farklı besinlerin olması, farklı mikroorganizmaların çoğalmasına neden olmakta bağırsak mikrobiyotasını şekillendirmektedir. Diyet içeriğinin; rafine karbonhidratlardan, yüksek yağ, yüksek şeker ve tuzdan zengin diyet lifinden fakir olması bağırsak mikrobiyotasını bozar. Aynı zamanda modern dünyanın getirdiği doğum türü, beslenme şekli ve türü , fiziksel aktivite yetersizliği ve sirkadiyen ritimdeki değişiklikler, tedavi süreçlerinde antibiyotik kullanımın mikrobiyotayı etkileyebilmektedir. Stres, gastrointestinal sistem ve vagus siniri ile ilişkisi sebebiyle mikrobiyotada homeostazı bozarak disbiyozu tetiklemektedir. Bu faktörler, nörobilişsel ve metabolik hastalık gelişme riskinde etkilidir. Gut mikrobiyotadan; duygu, ruhsal durum, stres yönetimi ve beslenme etkilenir.Psikolojik stres, endokrin, immün ve sinir sitemini harekete geçiririken, ruhsal durumu ve mikrobiyotayı bozar, anksiyete ve depresif davranışları artırır. Belirli probiyotikler, prebiyotikler veya fermente gıdaları beslenmede yer vermek, olumsuz davranışları azaltır ve bu tarz duyguları iyileştirir.Otizm ve DEHB anormal mikrobiyota ile ilişkilendirilmiştir. Mikrobiyotayı iyileştirmek, beyin ve davranış gelişimini de olumlu etkiler. Sağlıksız beslenme, hareketsizlik, uykusuzluk ve psikolojik bozukluklar bağırsak –beyin ekseni arasındaki enerji dengesine baskı uygular ve obeziteye yol açar. Bu sebeple beyin kilo vermeye karşı koyar ve vücüt ağırlığını artırır. Batı diyetleri, mikrobiyal çeşitliliği azaltmaktadır. Sağlıklı diyet mikrobiyotanın çeşitliliğini artırır ve bağırsak beyninin ekseni bütünlüğünü düzenleyip bu hastalıklarda olumlu etki yapabilirSonuç : Psikolojik bozukluklar ve obezite gelişiminin mikrobiyota bağırsak-beyine ekseni ilişkisinin önemli rolü vardır. Araştırmacılar, psikobiyotiklerin mikrobiyota-bağırsak-beyin eksenini iyileştireceğini ifade ediyor.Mikrobiyota-bağırsak-beyin ekseni gelecekte tedavilerde hayati bir rol oyanayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Obezite, Psikolojik hastalıklar, Mikrobiyata, Bağırsak beyin ekseni
|
