Amaç: İnsanlarda obezite monogenik ya da multifaktöriyel kalıtım modeline uymaktadir. Obezitenin monogenik versiyonu belli genlerdeki mutasyonlar sonucu ortaya çıkar. Bunların sıklığı toplam olguların çok az bir kısmını oluşturur. Poligenik kalıtım, multifaktoryel kalıtım modeli gösteren formları ise en yaygın versiyonudur ve genler, çevre, davranış ve hepsinin birbiriyle etkileşiminin bir sonucudur. Çalışmamızda obezite ile ilişkili genlerdeki değişimleri derleyip sunmak amaçlanmıştır.
Materyal ve Metot: Obezite monogenik kalıtım ile ilişkili genler, bu genlerdeki değişimler, obezite üzerine olan etkileri ve gen ürününü arttırıp azaltarak, lipoliz ve enerji harcanımına yardım etmesi neticesinde vücutta yağ azalması ve dolayısıyla kilo kaybını amaçlayan gen terapi çalışmaları neticesinde ortaya çıkan tedavi seçenekleri literatür bilgisi ile derlenip sunulacaktır.
Bulgular: Obezitenin monogenik versiyonu; Leptin, Leptin reseptörü, Melanocortin 4 reseptörü, Melanocortin 3 reseptörü, Proopiomelanokortin prohormon geni , Aguti ilişkili peptit geni gibi belli genlerdeki mutasyonlar sonucu ortaya çıkmaktadır.
Sonuç: Mutasyonlar sonucu genetik defektin tanımlandığı obezite durumunda, hastalıklı hücreler için fonksiyonel bir genin kopyasının transferi, gen terapisi uygulanabilen monogenik hastalıklarda tedavi sağlayacaktır. Exendin-4 adiptonektin, IL-10 gibi anti-inflamatuar bir sitokin ve leptin geni transferi hayvan modellerinde diyet kaynaklı obezitenin bloke edilmesinde oldukça etkilidir. FGF-21 geninin hidrodinamik dağıtımı, adipoz dokuda termogenezi arttırır ve KC de de novo lipogenezi baskılar. Dolayısıyla yüksek yağlı diyet ile beslenen farelerde; adipositte azalma, KC yağlanmasının hafifletilmesi, glikoz hemostazında iyileşmeyi içeren birçok faydalı metabolik etkilere yol açar. Gen terapi çalışmaları obezitenin ve obeziteye bağlı hastalıkların başarılı tedavisi için yeni stratejilerin geliştirilmesini amaçlar.
Anahtar Kelimeler: Obezite, Genetik, Kalıtım, Gen Terapisi
|
