Metabolik sendrom; Uluslararası Diyabet Derneği tarafından yüksek bel çevresi bulgusuna ek olarak; açlık kan şekeri, trigliserid, kan basıncı yüksekliği, HDL kolesterolün düşüklüğü bulgularından en az iki durumun bir arada olması olarak tanımlanmıştır. Diyabet ve kardiyovasküler hastalıkların gelişim riskini arttıran bu komorbiditenin tedavisinde farmakolojik tedavilerin yanı sıra yaşam tarzı değişikliğinin sürdürülebilmesi oldukça önemlidir. Aralıklı açlık diyetleri dini veya kültürel olarak her ne kadar geçmişi çok eskilere dayansa da; 2016 yılında Japonya bilim insanı Yoshinori Ohsumi ve arkadaşlarının açlık durumunun bilimsel yararını kanıtlaması ve Nobel ödülü kazanmasından sonra bilim dünyasına bu diyet ile alakalı bilimsel çalışmalar ivme kazanmıştır. Aralıklı açlık diyetleri; dini açlık diyetleri, alternatif gün açlığı ve zaman sınırlı beslenme olarak sınıflandırılabilir. Temel prensipte en az 12 saat veya daha uzun süre boyunca gıda alımının sınırlanması vardır. Alternatif gün açlığında en sık kullanılan yöntem 5:2 modeli; haftanın 2 günü kısıtlı enerji alımını(500 kkal veya altı), 5 günü normal beslenme şeklidir. Dini açlıklar; ramazan orucu gibi belirli vakitlerde gıda ve sıvı alımının olmama durumudur. Zaman sınırlı beslenme ise; üzerinde en fazla klinik çalışmanın yapıldığı ve bilimsel kanıtlar ortaya sunulduğu açlık diyetleridir. En bilinen yöntemi 16:8 modeli; 16 saat açlık ve 8 saatlik yeme periyodudur. Zaman sınırlı diyetler ile yapılan araştırmalarda sıklıkla açlık periyodunda su, çay, kahve, bitki çayları, mineralli sular gibi kalori değeri olmayan içecekler serbest bırakılmıştır. Yapılan literatür araştırmasında doğrudan aralıklı açlık diyetinin metabolik sendrom üzerine etkisine yönelik bir çalışmaya rastlanmamıştır. Ancak obez ve hafif şişman gruplarda yapılan insan çalışmalarında 4-6-8-12 hafta süresince aralıklı açlık diyeti uygulamasının açlık kan şekeri, insülin direnci, HbA1C, trigliserid, HDL, LDL, tansiyon değerlerinde anlamlı düşüşler sağladığına dair bilimsel kanıtlar yer almaktadır. Sonuç olarak metabolik sendromlu hastalarda 16:8 modeli aralıklı açlık diyetinin etkinliğinin kanıtlanması için uzun süreli kohort çalışmalara ihtiyaç vardır. * Bu özet Uzman Diyetisyen Yasemin Kunduracı’nın Doktora Tez Çalışmasından türetilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Metabolik Sendrom, Aralıklı Açlık Diyeti, Zaman Kısıtlı Beslenme

Keywords: