Menopoz, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 12 ay boyunca gözlenen amenore (adet görmeme) durumundan sonra başlamaktadır. Menopoz, ovaryumların aktivitesini kaybetmesiyle beraber kalıcı olarak menstrüasyonun sonlanması olarak tanımlanmaktadır. Kadınların yaşam döngüsünde önemli bir evre olan menopoz ile beraber fizyolojik, psikolojik ve hormonal bazı değişikler ortaya çıkmaktadır. Bu değişiklikler ile beraber bazı semptomlar gözlenmektedir. Menopoz dönemiyle birlikte değişen enerji ve besin öğesi gereksinimleri ile beraber kadınlarda besin tüketim alışkanlıklarında da değişiklikler gözlemlenebilmektedir.
Menopozda ortaya çıkan ciltte sarkma, elastikiyet kaybı ve kırışıklık gibi görünümdeki değişikliklerle beraber, kadınlarda vücut ağırlığı artışı korkusu da görülebilmektedir. Bu durum kadınların beslenmelerini ve yeme davranışlarını etkilemektedir. Menepoz döneminde hormonlardaki değişim sonucu kadınlarda duygusal değişiklikler ve beraberinde iştah değişiklikleri görülebilmektedir. Menopoz dönemindeki kadınlar, hedonik açlık, yeme bağımlılığı ve duygusal iştah gibi bozuk yeme davranışları açısından risk altında olabilmektedirler. Hedonik açlık terimi, enerji ihtiyacı ve homeostatik açlık olmamasına rağmen, kişinin zevk için yiyecek tüketme arzusunu veya dürtüsünü ifade etmek için kullanılmaktadır. Bireylerdeki hedonik açlık varlığı Besin Gücü Ölçeği ile ölçülebilmektedir. Duygusal iştah ise yaşanan bazı duygular sonucunda aşırı yemek yeme isteğidir. Bir diğer bozuk yeme davranışı olan yeme bağımlılığı da menopoz dönemindeki kadınları etkileyebilmektedir. Yeme bağımlılığı madde bağımlılığına benzer şekilde özellikle basit karbonhidratlara karşı beyindeki ödül sistemindeki bozukluklara bağlı olarak aşırı besin tüketme isteğini ifade etmektedir.
Menopoz dönemindeki fizyolojik değişikliklerle birlikte görülen beslenme davranışındaki değişimler bu dönemde kadınlara yeterli ve dengeli beslenme eğitiminin verilmesinin önemini ortaya koymaktadır. Bu sayede yeme davranışı bozukluklarını önlemek ve vücut ağırlığı özellikle de yağ dokusu artışına bağlı ortaya çıkabilecek sağlık sorunları önlenebilir ya da azaltılabilir.
Anahtar Kelimeler: Menopoz, Hedonik Açlık, Duygusal İştah, Yeme Bağımlılığı, Yeme Davranışı
|