Ketojenik diyet, açlığı taklit eden mekanizması ile faydalı etkileri üzerinde 20. Yüzyılın başlarından beri çalışılan bir diyettir. Ana enerji kaynağının yağlar olduğu ketojenik diyette, merkezi sinir sistemi bünyesinde ana enerji kaynağı glukozun yerini keton cisimler almaktadır. Ketojenik diyetin çok büyük bir bileşenini oluşturan ve gösterdiği etkinin ana kaynağı olan beslenme ile alınan yağlar, beyin için yoğun bir enerji kaynağı olmasının yanında nöral dokunun büyüme ve fonksiyonunda kritik bir role sahip olması nedeniyle de önemlidir. İlk olarak ilaç tedavisine direnç gösteren epilepsi hastalarında nöbetlerin insidansını azalttığı gözlenen ketojenik diyet, metabolik sendrom, vücut ağırlığı kaybı, insülin direnci ve hatta Alzheimer gibi nörolojik rahatsızlıklara kadar çeşitli tıbbi durumda terapötik amaçla kullanılmaktadır. Majör depresif bozukluk (MDD) ise yetişkinlerin %3-17’sinin yaşamlarının bir evresinde etkileyen, sistemik bir mekanizması olduğu tartışılan bir tablodur. Bu hastaların üçte birinde gelişen, antidepresan tedavilerinin yetersiz geldiği dirençli depresyona yeni tedavi stratejileri araştırılmaya devam edilmektedir. Epilepsi ile arasında yüksek komorbidite bulunması da göz önünde bulundurularak, epilepsi tedavisinde kullanılan ketojenik diyetin depresyonda potansiyel faydaları aydınlatılması gereken bir alandır. Ketojenik diyetin antidepresan tedavisine yardımcı bir diyet niteliği taşıdığı ve özellikle dirençli depresyon tedavisinde daha etkili olduğu çalışmalarda gözlenmiştir. Ketojenik diyetin depresyonda olumlu etki yarattığı tartışılan ana yolaklar: nöroinflamasyon, mitokondriyal disfonksiyon, oksidatif dengesizlik ve dopamin, noradrenalin, serotonin gibi monoaminlerdeki değişikliklerdir. Nörotrofik, antioksidan, nöroprotektif ve anti-inflamatuar özellikler taşıyor gibi görünen ketojenik diyetin depresyon üzerinde gözlenen olumlu etkileri umut vadederken, depresyonun sistemik bir şekilde ele alınması ve ketojenik diyetin olumlu etkisinin arkasındaki mekanizmaları kesinleştirebilmek adına daha çok çalışmaya ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: Depresyon, Ketojenik diyet, Keton Cisimler, Majör Depresif Bozukluk, Tıbbi Beslenme Tedavisi
|
