Kanser hastalarında; cerrahi, kemoterapi, radyoterapiye bağlı iştahsızlık, malabsorbsiyon, bulantı-kusma, diyare, depresyon durumu besin alımı eksikliğini tetiklemektedir. Lancet Tıp Dergisi’nde Fearon ve arkadaşlarının yaptığı tanımlamaya göre; kanser kaşeksisi, beslenme desteği ile tam olarak tersine çevrilemeyen ve ilerleyici işlevsel bozukluğa neden olan iskelet kas kütlesi kaybıdır. Patofizyolojisinde, azalmış besin alımı ve anormal metabolizma kombinasyonu ile negatif bir protein enerji dengesi vardır. Kanser hastalarının son dönemlerinde aspirasyon, sepsis, hemoraji, anksiyete veya ölümü uzatma gibi beslenme desteğinin riskleri söz konusudur. Bu sebeple en büyük tartışma, hastanın beslenmesi gereken süre ve etik üzerinedir. Hollandalı etik ve felsefe profösörü Vathorst; beslenmenin hastaya zarar verebileceğinin; hasta yakınlarına açıklanmasının zor olabileceğini, ancak bu durumun aileye/hasta yakınlarına açıklanması gereken önemli bir konu olduğunu dile getirmiştir. The Guardian gazetesinde çıkan bir haberde Japonya’da ekonomi eski bakanının beslenme güçlüğü çeken yaşlılar için ‘tube people’ (tüplü insanlar) benzetmesi yaparak; ülkenin ekonomisi için ‘acele edin ve ölün’ şeklinde kişisel görüşünü beyan etmesi oldukça tepki toplamıştır. Psikiyatrist Chabot ötenazi üzerine yazdığı doktora tezinde; ölümden önce yeme-içme ile ilgili karar verip durdurma prevelansının %0,4-2,1 arasında olduğunu, toplumsal değer yargılarında beslenmeyi durdurma tercihinin kabul gören bir yaklaşım olmadığını dile getirmiştir. Amerika Enteral ve Parenteral Nutrisyon Derneği’ne göre hasta altta yatan maligniteden önce açlıktan ölecekse beslenme desteği gereklidir. Beslenme desteği almayan hastaların daha fazla ağrı çekerek öleceğine dair kesin veri yoktur. Sonuç olarak beslenme desteğinin çeşitli klavuzlar ve uzman görüşleri doğrultusunda çoğu hastada yarar sağlamayacağı belirtilirken, endikasyon varlığı, teröpatik bir hedefin olması koşullarına bağlı olarak karar verilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kanser Hastalarında Beslenme, Terminal Dönem Beslenme, Etik
|
