Bu çalışmanın amacı uluslararası düzeyde mücadele eden bisiklet sporcularının müsabaka haftasına yönelik olarak, yarışma öncesi, sırası ve sonrası uyguladıkları beslenme stratejilerinin belirlenmesidir.
Araştırmaya 2020 yılında Türkiye Bisiklet Federasyonunca lisanslı, milli takım kampına katılan, ülke şampiyonasında ilk 10’da yer alan, ülkemizi Avrupa ve Dünya şampiyonalarında temsil eden 19 erkek, 13 kadın sporcu katılmıştır. Beslenme alışkanlıklarının belirlenebilmesi için daha önce yapılmış bilimsel çalışmalardan yararlanılarak araştırmacı tarafından geliştirilen, 12 kişisel bilgi, 8 genel beslenme alışkanlığı, 21 sportif beslenme stratejileri alt başlıkları altında toplam 41 sorudan oluşan “Sporcu Beslenme Formu” sporcuların dinlenme saatlerinde açıklama yapıldıktan sonra araştırmacı tarafından uygulanmıştır.
İstatiksel hesaplamalarda SPSS (version 25.0) programı kullanılmıştır. Elde edilen verilerin frekans ve yüzde değerleri hesaplanarak tanımlayıcı istatistiklere göre yorumlanmıştır.
Araştırmanın bulgularına göre; yarışma sabahı bisikletçilerin %53,1 i karbonhidrat (n=17), %6,3 ü protein (n=2), %40,6 sı karma (n=13) ağırlıklı beslendiği tespit edilmiştir. Sporcuların yarış içi tükettikleri sıvı miktarının 15 km veya 15 dk için ortalama 292,7±155,4 ml olduğu görülmüş; yarış esnasında sporcuların %37,5 inin muz (n=12), %50 sinin enerji jeli (n=16) ve %6,3 ünün enerji barı (n=2) tükettiği bulunmuştur. Yarışma sonrası sporcuların %53,1 inin karbonhidrat (n=17), %18,8 inin protein (n=9), %28,1 inin karma (n=6) ağırlıklı beslendiği; tüketilen bu makro besin öğelerinden karbonhidratın ortalama 241,9±192,9 g, proteinin 46,0±29,1 g, yağın ise 13,3±7 g olduğu tespit edilmiştir. Yarışma sonrasında öğünler ilerledikçe makro besin öğelerinin oranlarının değiştiği görülmüş, yarışmadan bir gün sonra alınan öğünde karma beslenen sporcuların oranı artış göstermiştir (%59,4, n=19).
Sonuç olarak iyi antrenmanlı kadın ve erkek bisikletçilerin yarışma sabahı, yarış sonrası ana öğün ve yarıştan 3 saat sonraki öğünde karbonhidrat ağırlıklı, yarışmadan bir gün sonra ise karma ağırlıklı beslendikleri tespit edilmiştir. Milli takım seviyesindeki bisiklet sporcularının beslenme şekillerinin ve makro besinlerin tüketim miktarlarının belirlenmesi, bu sporu üst seviyede yapmak isteyen amatör sporculara ve bisiklet sporu hakkında beslenme bilgisi edinmek isteyen antrenör, diyetisyen gibi spor çalışanlarına faydalı olacağı düşünülmektedir. Ayrıca sporcuların yarışa yönelik beslenme stratejileri ile ilgili eksikliklerin uzmanlarca tespiti ve gerekli önlemlerin alınması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bisiklet, Sporcu Beslenmesi, Milli sporcu, Beslenme Stratejisi, Sporcu diyeti
|