Mikotoksinler Aspergillus, Penicillium ve Fusarium gibi çeşitli mantar türlerinin doğal olarak oluşturduğu ikincil metabolitlerdir. Mikotoksinlerden Aflatoksinler ve Okratoksin A, tüm mikotoksinler arasında memeliler için en toksik olanlarıdır. Hayvan ve insan sağlığı üzerindeki ciddi etkileri ve besinlerde sık görülmeleri nedeniyle büyük endişe oluşturmaktadır. Bu nedenle bu çalışma, Türkiye'de önemli miktarlarda tüketilen ve yurtdışına giderek artan miktarlarda ihraç edilen yer fıstığı ve kuru incirde, toksik olarak kabul edilen mikotoksinlerden toplam aflatoksin ile okratoksin A analizlerinin yapılarak temsili veriler elde etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada 40 yer fıstığı ve 20 kuru incir olmak üzere toplam 60 örnek, İstanbul’un farklı semtlerinden açık (30) ve marketlerde ambalajlı şekilde satılan (30) ürünlerden toplanmıştır. Bu örneklerdeki toplam aflatoksin ve okratoksin A analizi için yüksek basınçlı sıvı kromatografisi (HPLC) cihazı kullanılmıştır. Kabuklu yer fıstığı örneklerinin 19’unda (20), kabuksuz yer fıstığı örneklerinin tamamında (20), kuru incir örneklerinin ise 16’sında (20) toplam aflatoksin varlığı tespit edilmiştir. Kabuklu yer fıstığı, kabuksuz yer fıstığı ve kuru incir örneklerinde saptanan en yüksek toplam aflatoksin düzeyi sırasıyla 0,625 µg/kg, 0,886 µg/kg ve 0,332 µg/kg olarak bulunmuştur. Okratoksin A varlığına bakıldığında ise kabuklu yer fıstığında 1, kabuksuz yer fıstığında 1 ve kuru incirde 2 olmak üzere toplam 4 üründe Okratoksin A varlığına rastlanmıştır. Bu ürünlerdeki Okratoksin A düzeyinin de sırasıyla 0,040 µg/kg, 0,046 µg/kg ve 0,036-0,227 µg/kg olduğu görülmüştür. Tespit edilen toplam aflatoksin ve okratoksin A değerlerinin tamamı, Türk Gıda Kodeksi Tebliği’nde belirtilen maksimum toplam aflatoksin ve okratoksin A seviyesinin altındadır.
Anahtar Kelimeler: Yer fıstığı, Kuru incir, Aflatoksin, Okratoksin A, HPLC
|
