İrisin hormonu; egzersiz sonrası temel olarak iskelet kas dokusundan salındığı saptanan bir miyokin türü olup fibronektin tip III domain 5 proteininin proteolitik ürünüdür. İrisinin en metabolizmada önemli fizyolojik görevi, beyaz yağ dokusunu kahverengi yağ dokusuna dönüştürerek termogenezi desteklemesidir. İrisin hormonu salınımının temelde egzersiz ile uyarıldığı ve egzersiz yapan bireylerde sedanter olan bireylere göre farklı irisin seviyelerinin olduğu çalışmalarda belirlenmiştir. Obez ve tip 2 diyabetli bireylerde yapılan klinik çalışmalarda bu kronik hastalıkları olan bireylerin irisin seviyelerinin sağlıklı bireylere göre farklı olduğu belirlenmiş olup metabolizmada inflamasyon süreçleri ile irisin hormonunun bağlantılı olduğu bildirilmiştir. Bu şekilde irisin hormonunun hafif şişman ve obez bireylerde önemli bir belirteç olarak kullanılabileceği düşünülmüştür. Ek olarak böbrek hastalıkları, bazı kanser türleri, nörolojik bazı hastalıklarda da irisin düzeyinin değiştiği belirlenmiştir. Çeşitli diyet tedavilerinin irisin seviyeleri ile ilişkisini belirlemek amacı ile yapılan insan ve deney hayvanı çalışmalarında, diyetin besin ve besin ögesi içeriği ile ilişkisi henüz netleştirilmemiş olmasına rağmen düşük kalorili diyet; düşük kalorili ve düşük karbonhidratlı ketojenik diyet; karbonhidrat içeriği yönünden de glisemik indeksi düşük diyet türlerinin tedavi olarak uygulanması sonucu hafif şişman ve obez bireylerde irisin seviyelerinin anlamlı düzeyde etkilendiği saptanmıştır. Bu derleme çalışmasında ise irisinin kimyasal yapısı, insan metabolizmasındaki fizyolojik görevleri, kronik hastalıklar ve beslenme ile ilişkisinin açıklanması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: İrisin, obezite, beslenme
|
