Covid-19 küresel pandemisi gıda endüstrisi tüketici trendleri rotasında değişiklere neden olmuştur. Fonksiyonel gıdalar günümüz insanının modern ecza dolabında yerini almaya başlamış ve tüketicilerin fonksiyonel ürünlere olan ilgisinin uzun vadede devam edeceği öngörülmektedir. Bu nedenle, bu derlemede fonksiyonel gıda trendleri olarak yer alan nootropik ve adaptojen bileşen örnekleri ve gıda ürünlerinde kullanımının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Nootropik ajan zihinsel performansı arttırdığı söylenen bir biliş/hafıza arttırıcıyı tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Nootropiklerin nörolojik sistemi dengeleyebileceği ve rahatlama ve zindelik hissinin kazanımını sağlayabileceği bildirilmektedir. Gingkgo biloba, guarana, kafein, Crocus sativus, zerdeçal, yeşil çay (L-theanine, epigallocatechin gallate), Eleutherococcus senticosus, zencefil, kakao ve B vitaminleri (B1, B2 ve B12) ticari gıda ürünlerinde en fazla kullanılan, bilinen nootropik bileşenlerdir. Adaptojenler vücudu dengelemeye, onarmaya ve zararlı stres etkilerinden korumaya yardımcı olabilen bitki bazlı maddelerdir. Sakinleşmek, enerji vermek, strese karşı koymak, ruh halini ve zihinsel berraklığı iyileştirmek, formda kalmak veya dikkat eksikliği gibi yaşlanmaya bağlı bozuklukları azaltmak için kullanıldığı bilinmektedir. Adaptojenler ayrıca antioksidan, immünomodülatör, hipoglisemik, nöropotektif ve yorgunluk önleyici anksiyolitik özellikler gösterebilmektedir. Withania somnifera, Panax ginseng, Glycerhiza glabra, Ocimum sanctum, Lepidium meyenii, Schisandra chinensis, Rhodiola rosea ve medikal mantarlardan Lentinus edodes, Ganoderma lucidum ve Grifola frondaso gıda ürünlerinde kullanılan adaptojen bileşenlerdir. Tüketiciler nootropik ve adaptojen bileşenlerden gıda takviyeleri ve fonksiyonel gıdalar aracılığı ile yararlanabilmekte ve bu ürünler yeni olmasına rağmen trendler doğrultusunda potansiyel faydaları nedeniyle yaşam kalitelerini arttırmak isteyen tüketicilerin ilgisini çekmektedir. Geleceğin tüketicileri dikkatlerini, odaklanmalarını ve hafızalarını geliştirmek ve ruh hallerini yönetmek için fonksiyonel gıdalara başvuracak ve nootropik ve adaptojen bileşenlere olan bu ilginin devam edeceği öngörülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Adaptojen, Nootropik, Gıda trendleri, Fonksiyonel gıda
|
