Hızla artan nüfus, çevre kirliliği ve iklim değişikliği, zirai ilaç denetim uygulamaları ve hayvansal üretim maliyetleri dünyada gıda elde etmeyi dahası mevcut gıdaları sağlıklı, kaliteli ve güvenilir tutabilmeyi zorlaştırmıştır. Gıdaların kalite ve güvenliğini sağlamak amacıyla uygulanan ışınlama teknolojisi, son yıllarda gıda kaynaklı hastalıklarda görülen büyük artışla önem kazanmıştır. Gıdaların uzun süreli güvenilir ve sağlıklı kalabilmesi için birçok gıda koruma yöntemi uygulanmış olmasına rağmen radyasyonun keşfinden sonra ışınlama teknolojisi alanında hızlı bir ilerleme sağlanmıştır. Gıdaların ışınlanması çabuk bozulabilen gıdaların besleyici ve duyusal niteliklerinde ciddi bir kayıp oluşturmadan mikroorganizmaları inaktive etmek, parazitleri, küflenmeyi, böceklenmeyi ve pestisit kalıntılarını engellemek, olgunlaştırmayı geciktirmek, gıdaların sterilizasyonunda ve raf ömrünü uzatmak amacıyla kullanılan bir muhafaza yöntemidir. Bu yöntem kimyasal kalıntıları içermediği gibi gıdalarda veya ambalajlama materyallerinde radyoaktiviteye neden olmamaktadır. Işınlama, gıda hijyeni ve sağlığı açısından en güvenilir yöntem olması ile tüm dünyada en çok tercih edilen metotlar arasındadır. Işınlama teknolojisinin yararlı etkileri olmasına rağmen uygun doz ve süre kullanılmadığında bazı istenmeyen etkiler de gözlenebilmektedir. Gıda ışınlamanın yararlı ve zararlı etkilerini açıklığa kavuşturmak ve kesinleştirmek için bu alanda daha fazla çalışma yapılmalı ayrıca tüketicilerinde doğru ve yeterli bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu derlemede, gıda koruma yöntemleri içinde önemli bir rolü olan ışınlama uygulamaları, mikroorganizmalara ve gıda bileşenlerine etkisi ve teknolojik gelişimiyle birlikte gıda güvenliği açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Gıda Işınlama, Gıda Muhafaza, Gıda Güvenliği
|