Nüfus artışı, çevresel sorunlar ve ekonomik faaliyetler sebebiyle gezegenin sürdürülebilirlik kapasitesi aşılmaktadır. Bu nedenle sürdürülebilirlik kavramına olan farkındalık ve yaklaşım kritik öneme sahiptir. Sürdürülebilirlik ile büyük ölçüde ilişkili olan üretim ve tüketim sistemi önem kazanmaktadır. Gezegen dostu diyetler, sürdürülebilir beslenme ilkeleri kapsamında daha yaşanılabilir bir gezegen için önemli hedefler arasındadır. Dünya nüfusunun 2050 yılında 9,6 milyarı aşacağı ve bulaşıcı olmayan hastalıklar prevalansının şimdiye oranla daha çok artacağı tahmin edilmektedir. İklim değişikliği, küresel ısınma, yer altı kaynaklarının ve biyoçeşitliliğin azalması gıdaya ulaşmayı ve mevcut kaynakların geleceğe aktarılmasını zorlaştırabileceği düşünülmektedir. Hem insan sağlığı hem de sürdürülebilirliği destekleyen diyet modelleri olarak anılan Gezegen dostu diyetlerin sağlık ve sürdürülebilirlik üzerine önemli etkileri vardır. Gıda seçimlerinin insan sağlığı üzerindeki etkilerinin yanı sıra gezegene ve geleceğe de etkisinin çok önemli olduğu bilinmektedir. Bireylerin gıda seçimlerinin ve beslenme şekillerinin çevresel etkileri göz önünde bulundurulduğunda sürdürülebilir beslenme modelleri yeteri kadar uygulanmamaktadır. Ekolojik ayak izinin düşük olduğu bilinen gezegen dostu diyetlerin daha büyük popülasyonlara ulaşmasının yanı sıra küresel israfın azalması, küresel tarım uygulamaları ve üretim verimliliğinde radikal iyileştirmelerle birlikte sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılabileceği savunulmaktadır. Bu bağlamda beslenme ve ekolojik denge arasındaki ilişkiyi inceleyen birçok çalışma, diyette bitkisel kaynaklı besinlerin artırılıp hayvansal kaynaklı besinlerin azaltılmasının, sürdürülebilirliğe önemli ölçüde katkısı olacağını vurgulamaktadır. Bu çalışma daha yaşanılabilir bir dünya için gezegen dostu diyetlerin sürdürülebilirliğini güncel literatür taramasıyla açıklamayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilir beslenme, Küresel beslenme, Gezegen dostu diyetler, Sürdürülebilir beslenme modelleri, Ekolojik ayak izi
|
