İnsan gastrointestinal (GI) sistemi yüz trilyon mikroorganizmayı (bakteri, virüs, mantar ve protozoalar) ve binden fazla bakteri türünü barındırır. Bağırsak mikrobiyotasının insan sağlığı üzerindeki etkisi bugüne dek pek çok hayvan ve insan çalışmasında gösterilmiştir. Yapılan son çalışmalarda, bağırsak florasının bağışıklık sistemi, metabolizma ve nörodavranış ile ilgili yolaklarda etkili rol oynadığı ve disbiyozis, kardiyovasküler hastalıklar, obezite, diyabet, kanser, irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi gastrointestinal hastalıklar, ve nörolojik bozukluklar gibi hastalıklar ile yakından ilişkili olduğu bildirilmiştir. Mikrobiyotayı etkileyen faktörler arasında yaş, genetik, fiziksel aktivite gibi faktörlerin yanı sıra beslenme de önemli etkenlerden biridir. Yüksek oranda hayvansal protein, doymuş yağ, şeker ve tuz alımı insan sağlığı için yararlı olan bakterilerin sayıca azalmasına neden olarak, patojenik olan bakterilerin gelişimini teşvik etmektedir. Hayvan çalışmalarında yüksek doymuş yağ ve düşük lifli diyetin Bacteroidetes üyelerinde azalmaya, Firmicutes ve Proteobacteria üyelerinde bir artışa neden olduğunu gösterilmiştir. Beslenme ile alınan makrobesinlerindeki değişiklikler, mikrobiyotada değişikliklere neden olmasının yanında, mukus tabakasında değişikliklere ve epitel hasarına da sebep olabilmektedir. Ayrıca mikrobiyota değişikliğine bağlı olarak üretilen bazı metabolitlerin konağın bir takım fizyolojik ve bağışıklık sistemi ile ilgili rahatsızlıklara ve bulaşıcı hastalıklara karşı duyarlılığı üzerineki etkileri son çalışmalarda vurgulanmaktadır. Bu nedenle, son yıllarda vegan/vejeteryan, glutensiz beslenme, ketojenik beslenme, FODMAP diyeti, Akdeniz diyeti, Western diyet gibi beslenme şekilleri ile alınan mikro ve makrobesinlerin konak bağırsak mikrobiyotası, ve bu mikrobiyotanın mukozal bariyer ile ilişkisi ve bağışıklık fonksiyonları üzerindeki etkisi üzerinde durulmaktadır. Gıda bileşikleri ve bağırsak bakterileri arasındaki etkileşimlerin anlaşılması için bu konuda yapılmış detaylı araştırmaların irdelenmesi gelecekte yapılan çalışmalara bir bakış açısı sunacaktır.
Anahtar Kelimeler: Mikrobiyota, Mukozal Bariyer, Beslenme Diyetleri, Bağışıklık Sistemi
|
