Üreme sağlığı bütüncül sağlık yaklaşımının ayrılmaz bir parçasıdır. Üreme sağlığı, üreme sistem ve süreçleri açısından sadece hastalık veya sakatlık durumunun olmaması değil, aynı zamanda fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halinde olunması durumudur. Üreme sağlığı hem kadın hem de erkek üreme sağlığının korunması ve geliştirilmesi esasına dayanmaktadır. Dünya üzerindeki çiftlerin %13-15’i infertilite problemi ile karşılaşmaktadır. İnfertilite ise bir yıl veya daha uzun düzenli korunmasız cinsel ilişkiye rağmen klinik bir gebeliğe ulaşılamaması şeklinde tanımlanmaktadır. İnfertilite durumunun gözlemlenmesinde erkek etkisi %50 civarındadır. Erkek infertilitesi çevresel, hormonal ve fizyolojik faktörlere bağlı olarak veya bu durumların birbirleri ile etkileşimi sonucu oluşabilmektedir. Çevresel faktörler bir dizi değiştirilebilir faktörden oluşur, bu faktörler içerisinde beslenme ve besin öğeleri önemli bir yer tutmaktadır. Üreme sağlığının korunması ve geliştirilmesi açsından çeşitli besin öğeleri üzerinde çalışılmıştır. Bu besin öğelerinden L-Karnitin ve KoenzimQ10 sperm motilitesini, spermotejenik süreçleri ve olgunlaşmayı olumlu yönde etkilemesi , semen antioksidan kapasiteni arttırılması , reaktif oksijen türlerinin neden olduğu hasarın azaltılması açısından olumlu etkilere sahip besin bileşenleridir. Çalışmamızda L-Karnitin ve Koenzim Q10 içeren 11 farklı gıda maddesi ve 2 gıda takviyesinin in vitro ortamda biyoerişilebilirliklerini inceledik. İn vitro biyoerişilebilirlik vasıtasıyla besin öğesi seçimlerinin amaçlanan şekilde yapılabilmesi , gıda takviyelerinin biyoerişilebilirliklerinin belirlenebilmesi ve besin seçimlerinde çeşitliliğin sağlanması gerçekleştirilebilir. Çalışmada hayvansal kaynaklı gıdaların biyorişilebiliriği daha yüksek, bitkisel bazlı besinler ile gıda takviyelerinin biyoerişilebilirliği daha düşük gözlemlenmiştir. Bu farklılığın nedenleri, pH değişiklikleri, uygulanan ön işlemler ve besinlerin sindirim durumu, besin yapısında yer alan yağ, protein , karbonhidrat içeriğinin farklılığı olabilir. Sonuçlar in vivo biyoerişilebilirliğin beklenenden farklı olabileceğini düşündürmektedir. (Bu çalışma birinci sırada yer alan yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiştir.)
Anahtar Kelimeler: Üreme Sağlığı, Erkek İnfertilitesi, L-karnitin , Koenzim Q10, Biyoerişilebilirlik
|