D vitamini yağda çözünen bir vitamindir. D2 ve D3 formları en önemli iki ana formudur. D2 ergosterolden sentezlenerek elde edilir, kaynakları maya ve mantarlardır. D3 vitamini ise deride endojen olarak sentezlenir, yağlı balıklar ve morina karaciğeri D3 vitamini kaynaklarındandır. D vitaminin tek başına kullanılması ve başka vitamin, mineral ve hormonlarla yaptığı sinerjik etkinin oluşumu, bu sinerjik etkinin sonuçları ile ilgili yapılan çalışmalar mevcuttur. D vitamini kalsiyumun ince bağırsaklardan emiliminin sağlanmasında, hormon olarak görev alıp nöromüsküler fonksiyonların iyileştirilmesinde, parathormon ile birlikte bağırsaklardan kalsiyum ve fosforun emilip böylece kalsiyum-fosfor arasındaki dengesinin sağlanmasında ve kalsiyum, magnezyum, fosfat metabolizmasının düzenlenmesinde ve emilimlerini arttırmada etkili olarak normal kemik gelişiminde görevlidir. Vücutta kalsiyum düzeyinin belirlenmesinde önemli bir görevi olan parathormon ile D vitamini metabolizması arasında önemli bir etkileşim vardır ve bu sebeple D vitaminin eksik olduğu durumlarda kalsiyum emilimi de etkilenmektedir. D vitamininin yeterli olduğu durumlarda kalsiyum emilimi %30-80 arasında iken, eksikliğinde bu oran %10-15 düzeylerine kadar azalmaktadır. Aynı zamanda kalsiyum taşınmasını da arttırmaktadır. Magnezyum kalsiyum-fosfor homeostazının dengelenmesinde D vitaminine yardım etmektedir. Raşitizm gibi primer nedeni D vitamini eksikliği olan çeşitli hastalıklarda bile kalsiyum ve fosfor konsantrasyonları çok önemli yer tutmaktadır. D vitamini takviyesinin yanında K2 vitamini özellikle magnezyum ile birlikte verildiğinde hastalıkların klinik tablosunda iyileşmeler sağladığı saptanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda D vitaminin aynı zamanda seks hormonlarını etkilediği, yumurtlama kapasitesi ve yumurtanın kalitesini de arttırdığı sonucuna varılmıştır. D vitaminin yeterli düzeylerde olmasına rağmen K2 takviyesi ile kemik mineralizasyondaki artışın çok daha etki olduğu görülmüştür. Bu çalışmada D vitamini ile sinerjik etkileşimi olan vitamin, mineral ve hormonlar arasındaki ilişki incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: D Vitamini, D3 Vitamini, Sinerjik Etki, K2 Vitamini, Kalsiyum, Magnezyum, Fosfor
|
