Dünyada artan nüfus ve verimsiz enerji kullanımı, bütün canlıları etkileyen birçok çevre sorununu beraberinde getirmiştir. Karbondioksit başta olmak üzere atmosferdeki artan sera gazları çevre sürdürülebilirliğini ve insan hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Amaç: Bu derlemenin amacı çevresel sürdürülebilirlik için önemli bir kavram olan karbon ayak izine yönelik güncel veriler sunmak ve okuyucuya karbon ayak izi ile ilgili yeni bir bakış açısı kazandırmaktır. Yöntem: Çalışmanın literatür taraması 5-14 Aralık 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Tarama sırasında “Karbon Ayak İzi”, “Çevresel Sürdürülebilirlik”, “Küresel İklim Değişikliği” anahtar kelimeleri ve bu kelimelerin İngilizce tercümeleri kullanılarak Google Akademik, PubMed, YÖKTEZ, Science Direct arama motorunda taramalar yapılmıştır. Ek olarak TUIK, European Environment Agency (EEA)’e ait güncel veriler sunulmuştur. Literatür Bulguları: Yaşadığımız süreçteki tüm faaliyetlerin sonucunda üretilen ve tüketilen ürünlerden ortaya çıkan karbonun toplamı karbon ayak izni oluşturmaktadır. Karbon ayak izinin kapsamında tüm bireyler, endüstriyel sektörler, firmalar, kuruluşlar, süreçler, toplumlar bulunmakta, kısacası karbon ayak izi hem hizmetleri hem de malları içermektedir. Tüm dünyadaki sera gazı emisyonu artışından Türkiye de payını almış, Türkiye’nin sera gazı emisyonu 1990 yılında 4 ton CO2 eşdeğeri, 2019 yılında 6,2 ton CO2 eşdeğeri ve 2020 yılında 6,3 ton CO2 eşdeğeri olarak hesaplanmıştır. Sera gazındaki bu küresel artışın nedeni doğal oluşumlara bağlansa da en büyük nedeni fosil yakıtların yakılması ve insan faaliyetleridir. Sonuç: Dünyadaki fosil yakıtlara bağlı olarak artan sera ağzı emisyonları iklim değişikliklerine yol açmakta bu da gelecek kuşaklar için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bunu önlemenin yolu yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelip, enerji sektörünün ekonomik, sosyal çevresel açıdan sürdürülebilir bir biçimde karbonsuzlaştırmaktır
Anahtar Kelimeler: Karbon Ayak İzi, Çevre, Sürdürülebilirlik, Küresel İklim Değişikliği
|
